Πρώτα πρέπει να μάθει να τα αναγνωρίζει και μετά να τα κατανοήσει. Και φυσικά ο μόνος αρμόδιος για να το βοηθήσετε είστε εσείς!
Tα παιδιά κατακλύζονται καθημερινά από έντονα συναισθήματα τα οποία συχνά δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν αποτελεσματικά.
Ας μπούμε, όμως, και λίγο στη θέση τους: μη συνεργάσιμοι συμμαθητές στο σχολείο, μικρότερα ή μεγαλύτερα αδέρφια στο σπίτι, δασκάλες και γονείς πάνω απ’ το κεφάλι τους ή ακόμα και πιο δύσκολες καταστάσεις όπως μια ασθένεια. Όλα αυτά τα φέρνουν αντιμέτωπα με διάφορα συναισθήματα όπως θυμό, αγανάκτηση, απογοήτευση.
Μην αφήνετε μόνο το μικρό σας στη δίνη των συναισθημάτων. Είναι σημαντικό να δείχνετε κατανόηση και ευαισθησία στα συναισθήματα του παιδιού σας γιατί έτσι το διευκολύνετε να ωριμάσει ψυχολογικά.
Να ξέρετε ότι δεν υπάρχουν σωστά ή λάθος συναισθήματα. Να ανησυχήσετε μόνο όταν τα συναισθήματα που εκφράζονται είναι αντίθετα με το γεγονός που τα προκάλεσε. π.χ. χτύπησε και γελάει.
Τα τρία λάθη
– Μην αρνείστε τα συναισθήματά του παιδιού ακόμα κι αν είναι αρνητικά
– Μην εστιάζετε στην συμπεριφορά αλλά στο συναίσθημα
– Μην ασκείτε κριτική όταν εκφράζει τα συναισθήματά του
Σε επαφή με τα συναισθήματα!
Τα μικρά παιδιά δεν έχουν το λεξιλόγιο για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με λέξεις ενώ μέχρι τα έξι η συμπεριφορά τους είναι εξαιρετικά παρορμητική. Πώς μπορείτε να το βοηθήσετε να μάθει να διατηρεί τον αυτοέλεγχό του και να μιλά για τα συναισθήματά του;
1. Ακούστε προσεχτικά: Όταν το παιδί κατακλύζετε από δυνατά συναισθήματα πρέπει να του δίνετε την απόλυτη προσοχή σας σταματώντας αυτό που κάνετε. Ακούστε προσεχτικά διατηρώντας διαρκώς επαφή με το βλέμμα.
2. Δεχτείτε το συναίσθημα: Μην βιαστείτε να το ματαιώσετε λέγοντας «Δεν έχεις τίποτα» ή «Όχι, δεν το εννοείς αυτό που λες». Αντίθετα, αποδεχτείτε το πώς νιώθει το παιδί δείχνοντας μια σχετική κατανόηση μπαίνοντας στη θέση του. Πείτε για παράδειγμα: «Αυτό που έγινε θα πρέπει να σε έκανε να θυμώσεις ή να στεναχωρηθείς πολύ».
3. Συνδέστε τα συναισθήματα με την κατάσταση: Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει από που προέρχονται τα συναισθήματα που το κατακλύζουν, αναλύοντας τις πιθανές αιτίες. Π.χ. «Θύμωσες γιατί σου πήρε το παιχνίδι η αδελφή σου;» ή «Είσαι στεναχωρημένος επειδή η μαμά δούλευε πολύ αυτή την εβδομάδα;».
4. Εστιάστε στην αρχή στα βασικά: Τα μικρά παιδιά έχουν την τάση να συνοψίζουν τα συναισθήματα σε τρία βασικές κατηγορίες: χαρά, λύπη και θυμό. Στην αρχή δουλέψτε με αυτά τα συναισθήματα, όμως καθώς μεγαλώνει εισάγεται όλα και περισσότερες λέξεις που συνδέονται με την ευρεία γκάμα των συναισθημάτων όπως: περηφάνια, απογοήτευση, φόβος, ευτυχία κλπ.
5. Δώστε συχνά παραδείγματα: Μιλήστε σε κάθε ευκαιρία για τα συναισθήματά σας συνδέοντάς τα με τις αιτίες που τα προκαλούν. «Είμαι πολύ χαρούμενη που ήρθε ο μπαμπάς από τη δουλειά και πήγαμε όλοι μαζί βόλτα!» ή «Είμαι πολύ περήφανη για το κέικ που έφτιαξα» ή «Στεναχωρήθηκα γιατί έχασα το βραχιόλι μου».
6. Ευαισθητοποιήστε το: Τα μικρά παιδιά μπορεί να είναι εξαιρετικά αδιάφορα με τα συναισθήματα των άλλων. Ενεργοποιήστε την προσοχή του μικρού σας μέσα από την παρατήρηση των τρίτων. «Κοίτα το κοριτσάκι κλαίει γιατί χτύπησε». «Κοίτα το μωρό, γελάει γιατί χαίρετε που του δώσαμε την μπάλα».
7. Δώστε έμφαση και στα θετικά συναισθήματα: Συνήθως δίνουμε σημασία μόνο στα αρνητικά συναισθήματα, προσπερνώντας τα θετικά. Κι όμως το παιδί πρέπει να μάθει ν’ αναγνωρίζει και να εκτιμά συναισθήματα όπως χαρά, ευγνωμοσύνη, περηφάνια, ευτυχία γι’ αυτό φροντίστε να του το υπενθυμίζετε σε κάθε ευκαιρία.
π.χ. «Είσαι χαρούμενη με το δώρο που σου έφερε η νονά;»
8. Ανακουφίστε το: Σε ό,τι αφορά τα έντονα συναισθήματά να θυμάστε ότι κάποια παιδιά απλώς δεν τ’ αντέχουν και γι’ αυτό πριν μιλήσετε χρειάζονται άμεση υποστήριξη δηλαδή μια αγκαλίτσα, ένα φιλάκι, τρυφερά λόγια πριν το ρωτήσετε τι συμβαίνει.
9. Προσφέρετε άμεσες λύσεις: Προσπαθείτε να εξασφαλίσετε εναλλακτικές για να μειώσετε το αρνητικό συναίσθημα που το κατακλύζει. Πείτε: «Ίσως αν πάμε μια βόλτα νιώσεις καλύτερα». Έτσι το παιδί μαθαίνει ότι το συναίσθημα είναι κάτι που περνάει και ότι μόνοι μας μπορούμε να βρούμε λύσεις για να το αισθανόμαστε λιγότερο έντονο.
10. Συζητήστε το αργότερα: Συχνά το παιδί δεν μπορεί να επικοινωνήσει αποτελεσματικά την ώρα που κατακλύζετε από ένα συναίσθημα. Λίγο αργότερα θα μπορείτε θα μπορείτε να το αναλύσετε καλύτερα.
