Οι κληρονομικοί καρκίνοι
αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 5 έως 10 τοις εκατό όλων των παιδιατρικών
καρκίνων. Οι ίδιες τεχνολογικές εξελίξεις που επέτρεψαν στους επιστήμονες να αποκωδικοποιήσουν
το ανθρώπινο γονιδίωμα επιτρέπουν τώρα στους γιατρούς να καθορίσουν πότε ένα
παιδί έχει γεννηθεί με ένα σφάλμα (μετάλλαξη) σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο που
τους θέτει σε αυξημένο κίνδυνο παιδιατρικού καρκίνου. Οι ερευνητές έχουν
εντοπίσει περισσότερα από 100 γονίδια που μπορούν να προκαλέσουν ειδικά
σύνδρομα προδιάθεσης για τον καρκίνο εάν υπάρχει μετάλλαξη.
“Ένα παιδί που γεννιέται με μια μετάλλαξη σε ένα από αυτά τα γονίδια
μπορεί να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης όγκου κατά τη διάρκεια της
ζωής του”, λέει η Junne Kamihara, MD, PhD, συν-διευθυντρία του
Προγράμματος Γενετικού Κινδύνου Παιδιατρικού Καρκίνου στο Κέντρο για τον
Καρκίνο “Dana-Farber” και τις αιματολογικές διαταραχές των παιδιών. «Η γνώση
αυτού του κινδύνου μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς, τις οικογένειές τους και
τους φροντιστές τους».
Μερικά παραδείγματα συνδρόμων γενετικής προδιάθεσης που επηρεάζουν τα παιδιά περιλαμβάνουν:
Σύνδρομο Li-Fraumeni (LFS), το οποίο προκαλείται από μετάλλαξη στο γονίδιο TP53. Τα παιδιά με LFS διατρέχουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν ένα ευρύ φάσμα καρκίνων – συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων των επινεφριδίων, των εγκεφαλικών όγκων, των σαρκωμάτων και των λευχαιμιών – συχνά στις πρώιμες ηλικίες. Τα άτομα με LFS έχουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ως ενήλικες, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, του καρκίνου του παχέος εντέρου και άλλων.
Κληρονομικό ρετινοβλάστωμα, το οποίο προκαλείται από μετάλλαξη στο γονίδιο RB1. Τα παιδιά που γεννιούνται με μετάλλαξη RB1 έχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης όγκων στον αμφιβληστροειδή, το τμήμα του οφθαλμού που δέχεται φωτισμό. Αυτός ο σπάνιος καρκίνος συνήθως διαγιγνώσκεται σε παιδιά κάτω των 5 ετών. Τα άτομα με μεταλλάξεις RB1 έχουν επίσης υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άλλων καρκίνων αργότερα στη ζωή, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων των οστών, των καρκίνων των μαλακών μορίων, των μελανωμάτων και άλλων τύπων όγκων.
Σύνδρομο DICER1, το οποίο προκαλείται από μετάλλαξη στο γονίδιο DICER1. Τα παιδιά με σύνδρομο DICER1 έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης πλευροπνευμονικού βλαστώματος, ενός σπάνιου όγκου του πνεύμονα που συνήθως ανιχνεύεται νωρίς στη ζωή. Τα παιδιά μπορεί επίσης να αναπτύξουν όγκους στα νεφρά, τις ωοθήκες, τον θυρεοειδή και άλλα όργανα.
Familial adenomatous polyposis (FAP), η οποία προκαλείται από μετάλλαξη στο γονίδιο APC. Μια κλασσική μετάλλαξη στο APC μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό εκατοντάδων έως χιλιάδων πολυπόδων στο κόλον που μπορεί να αρχίσουν να σχηματίζονται στα τέλη της παιδικής ηλικίας μέχρι τα εφηβικά χρόνια. Αυτοί οι ασθενείς έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία (MEN) τύπου 1 και τύπου 2, η οποία προκαλείται από μετάλλαξη στο γονίδιο MEN1 (για τύπο 1) ή RET (για τον τύπο 2). Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο MEN1 αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης όγκων σε πολλά από τα ενδοκρινικά όργανα που παράγουν ορμόνες του σώματος, όπως οι παραθυρεοειδείς αδένες, η υπόφυση και το πάγκρεας. Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο RET αυξάνουν τον κίνδυνο μυελικού καρκίνου του θυρεοειδούς. Αυτοί οι όγκοι μπορεί να εμφανιστούν στην παιδική ηλικία και την ενηλικίωση.
Σύνδρομο von Hippel-Lindau (VHL), το οποίο προκαλείται από μια μετάλλαξη στο γονίδιο VHL. Τα παιδιά και οι ενήλικες με VHL κινδυνεύουν να αναπτύξουν όγκους και κύστεις σε διάφορα μέρη του σώματος, ειδικά στον εγκέφαλο, στη σπονδυλική στήλη, στα μάτια, στα νεφρά, στο πάγκρεας και στο γεννητικό σύστημα.
Στο πλαίσιο του προγράμματος γενετικού κινδύνου για τον καρκίνο του παιδιού στο «Dana-Farber», οι οικογένειες συναντώνται με έναν γενετικό σύμβουλο για να αξιολογήσει το οικογενειακό ιστορικό και να προσφέρει γενετικές εξετάσεις.
“Εάν υπάρχει μια γνωστή γονιδιακή μετάλλαξη στην οικογένεια, για παράδειγμα, μπορούμε να αναζητήσουμε τη γονιδιακή μετάλλαξη. Αν βρεθεί στο παιδί, μπορούμε να λάβουμε προληπτικά μέτρα για έγκαιρη ανίχνευση “, εξηγεί η Kathy Schneider, MPH, LGC.
Για παράδειγμα, αν μια μητέρα φέρει μια μετάλλαξη RB1, τότε το παιδί της θα μπορούσε να εξεταστεί για την ίδια μετάλλαξη κατά τη γέννηση (ή ακόμα και προγεννητικά). Τα παιδιά που φέρουν τη μετάλλαξη RB1 θα παρακολουθούνται στενά με συχνές οφθαλμικές εξετάσεις για την ανίχνευση τυχόν όγκων στα αρχικά στάδια τους. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της όρασης και του ματιού.
Εάν ένα παιδί έχει ήδη υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο, ο γενετικός έλεγχος για σύνδρομα μπορεί ακόμα να προσφέρει στην ομάδα φροντίδας ανεκτίμητες πληροφορίες. “Οι γενετικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στην ενημέρωση του κινδύνου για δεύτερους πρωτεύοντες όγκους, να βοηθήσουν στην ενημέρωση για τη θεραπεία και την άμεση εξέταση και φροντίδα των αδελφών και άλλων συγγενών”, λέει η Δρ. Kamihara.
Καθώς το πεδίο συνεχίζει να εξελίσσεται, η Δρ. Kamihara είναι αισιόδοξη για το μέλλον. «Μια μέρα ελπίζω ότι μπορούμε όχι μόνο να εργαστούμε για την έγκαιρη πρόληψη των καρκίνων, αλλά και να αποτρέψουμε αυτούς τους καρκίνους προτού καν να συμβούν». “Κανένα παιδί δεν πρέπει να αναπτύξει καρκίνο και πρέπει να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να το κάνουμε πραγματικότητα”.
Πηγή: https://blog.dana-farber.org/insight/2019/06/which-genetic-syndromes-can-increase-a-childs-risk-of-cancer/
