Όντας δασκαλοκόρη και δασκαλοεγγονή και έχοντας γίνει εκπαιδευτικός και η ίδια μπορώ να πω με πάσα βεβαιότητα ότι αν υπάρχει συνταγή της ευτυχίας, πέραν της ευγνωμοσύνης, της ενσυναίσθησης και άλλων αντίστοιχων πραγμάτων που προσπαθούμε και για τα οποία προβληματιζόμαστε οι ενήλικοι, είναι και η ύπαρξη ορίων.
Φυσικά, προλαβαίνω να διευκρινιστώ για να μην παρερμηνευτώ! Όταν δάσκαλοι στα σχολεία των παιδιών σας, ψυχολόγοι και λοιποί άνθρωποι μιλάνε για όρια, σίγουρα δεν εννοούν κάτι σκληρό, αδιαπραγμάτευτο και κυρίως που να μην αιτιολογείται!
Θα σας φέρω ένα παράδειγμα, πολύ απλό και κυρίως αληθινό!
Μαμά (η δική μου εν προκειμένω) καθισμένη στον καναπέ:
-Αγάπη μου έχουμε πει να μη βάζεις το χεράκι στην πόρτα του φούρνου όταν είναι αναμμένος. Ο φούρνος τώρα είναι καυτός προκειμένου να ζεστάνει το φαγητό μας και αν το ακουμπήσεις θα πονέσει.
Εγώ (5 χρονών και λαμβάνοντας ακόμα χημειοθεραπεία από το στόμα) που ενώ την άκουγα να μου λέει τα παραπάνω, πλησίαζα αργά-αργά το φούρνο, βασικά για να δοκιμάσω τα όρια της.
Η παραπάνω νουθεσία επαναλήφθηκε άλλη μία φορά, βρίσκοντας όμως εμένα να έχω ακουμπήσει το χέρι μου στον πολυπόθητο «απαγορευμένο» φούρνο, αγνοώντας τη μητέρα μου που όχι μόνο μου συνιστούσε ευγενικά να μην το κάνω, μου εξηγούσε και το λόγο.
Σημασία όμως έχει και το τι συνέβη μετά.
Μαμά: Αγάπη μου δε σου είπα να μην ακουμπήσεις το χέρι σου εκεί γιατί θα πονέσει, επειδή είναι πολύ ζεστός ο φούρνος;!
Εγώ: Ναι
Μαμά: τότε γιατί εσύ το έκανες;
Για να μην τα πολυλογώ, με πήρε αγκαλίτσα, το φίλησε να περάσει, μου εξήγησε για εκατομμυριοστή φορά τί γίνεται με τον αναμμένο φούρνο και ότι η μαμά ό,τι λέει το λέει για το καλό μου κλπ κλπ.
Όλο αυτό τελείωσε με μια γλυκιά συγγνώμη από μέρους μου γεμάτη μύξες από τα δάκρυα. Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε, ότι η κατάσταση ήταν υπό έλεγχο πριν καν εγώ ακουμπήσω το χέρι μου. Αν ήταν πολύ πιο επικίνδυνη θα είχαν παρθεί πιο δραστικά και κυρίως προληπτικά μέτρα. Αφετέρου το κάψιμο ήταν από μικρό ως μηδαμινό, εξαιρώντας βέβαια την έκπληξη του τσιμπήματος που ένιωσα ακουμπώντας το χέρι στο φούρνο.
Με αυτό το απλό παράδειγμα θέλω να πω ότι πρέπει να μπαίνουν οπωσδήποτε κάποια όρια στα παιδιά, αλλά αφού τους έχουμε εξηγήσει (περισσότερες ή λιγότερες φορές, ανάλογα και με την ηλικία του κάθε παιδιού) ότι γιατί βάζουμε αυτό το όριο και ποια η χρησιμότητά του.
Ακόμα και αν το παιδί μας έχει προέλθει από εξωσωματική γονιμοποίηση και μετά από πολλές προσπάθειες, ακόμα και αν είναι ανοσοκατεσταλμένο, ή survivor, ακόμα και αν εμείς οι ίδιοι σα γονείς ( το ακούω πολύ συχνά αυτό από γονείς στα σχολεία) δεν μπορούμε να πούμε όχι, γιατί δεν το μάθαμε.
Εγώ πολλές φορές, κυρίως στο θέμα του φαγητού, και παρά το πολύ νεαρό της ηλικίας μου, έχω εκμεταλλευτεί το ότι τότε νοσούσα. Ευτυχώς για μένα και για όλη την οικογένεια, τα «νάζια» μου δεν πέρασαν! Θα μου πείτε, δε μας φτάνει η πανδημία, ο εγκλεισμός με επακόλουθα τη δυσφορία και την οικονομική ανασφάλεια, θα βάζουμε και άλλα μη στα παιδιά μας.
Τώρα τα χρειάζονται περισσότερο από ποτέ, τώρα που όλων οι ήδη δοκιμασμένες δυνάμεις δοκιμάζονται ακόμα περισσότερο, κάτω από έναν αόρατο εχθρό. Είναι σύνηθες τα όρια, εμείς οι μεγάλοι, ΚΥΡΙΩΣ εμείς οι μεγάλοι, είτε ως πολίτες, είτε ως υπάλληλοι να τα αντιμετωπίζουμε ως ΜΗ.
Είναι «μη», αλλά είναι ένα «μη» που μόνο ευημερία, κατανόηση και χώρο θα προσφέρει. Και αυτό γιατί, αφενός είναι καλό το παιδί να μαθαίνει από μικρό την εφαρμογή του αγαπημένου μου ρητού που λέει ότι: «Τα όρια του ενός τελειώνουν εκεί που αρχίζουν τα όρια του άλλου» και αφετέρου γιατί ουκ ολίγες ψυχολογικές μελέτες που αφορούν στην ανάπτυξη των παιδιών ακόμα και από τις μέρες του μπουσουλίματος, ισχυρίζονται ότι τα παιδιά με την ανυπακοή τους αναζητούν τα όρια από τους γονείς για να νιώσουν ασφάλεια, αγάπη, σιγουριά και ελευθερία.
Ας μην τους το στερήσουμε λοιπόν αυτό!
Τα παιδιά καταλαβαίνουν πολύ περισσότερα από όσα φανταζόμαστε ή τους λέμε! Για αυτό ας μην τους κρύβουμε πράγματα και φυσικά ας μην τους επιβάλλουμε συμπεριφορές, χωρίς να τους τις εξηγούμε πρώτα και βέβαια όχι χωρίς να τις τηρούμε πρώτα από όλα εμείς οι ίδιοι.
Για αυτό και για να κλείσω, ας γίνουμε πρώτα εμείς οι γονείς, οι πολίτες, οι άνθρωποι που θα θέλαμε, ας συμπεριφερθούμε πρώτα εμείς σωστά και αργά ή γρήγορα θα το κάνει και το παιδί μας. Μόνο μέσα από το δικό μας το παράδειγμα. Ας θέσουμε κάποια βασικά όρια, (το «βασικά» μεγάλη κουβέντα-ποιά είναι κλπ), ας τα θέσουμε με το σωστό τρόπο και όλα θα κυλήσουν πιο ομαλά και πιο ευχάριστα! Κλείνοντας, και για να ολοκληρώσουμε τη συνταγή (της ευτυχίας), αν τα όρια αυτά συνδυαστούν και με οργανωμένο και με εναλλαγές πρόγραμμα, προσαρμοσμένο μακροσκοπικά στη γενικότερη κατάσταση της πανδημίας , αλλά και μικροσκοπικά στην εκάστοτε οικογενειακή συνθήκη, αυτό θα αποτελέσει κάτι το ιδανικό!
Και προσοχή ανέφερα το «με εναλλαγές» που δε σημαίνει μαθηματικά και γλώσσα όλη μέρα και μετά για παιχνίδι και χαλάρωση επιτραπέζια γνώσεων ας πούμε, εκτός και αν ζητηθούν από τα παιδιά.
Σημείωση: Το παιδί- είτε υγιές, είτε που νοσεί ή που νίκησε τον καρκίνο-δε θα κάνει τίποτα από τα παραπάνω όσο ευγενικά και με αιτιολογίες τους τα πείτε, αν πρώτα δεν έχουν γίνει οι αντίστοιχες συμπεριφορές τρόπος ζωής από εσάς/εμάς τους ίδιους.
Ας γίνουμε το παράδειγμα που θέλουμε να ακολουθήσουν τα παιδιά μας και ας έχουμε κατά νου ότι ακόμα και για τα παιδιά ενός έτους δεν είναι όλες οι μέρες ίδιες, έχουν και αυτά τις καλές και τις κακές τους μέρες (όπως και οι μεγάλοι βέβαια), πράγμα το οποίο εμείς είναι καλό να μπορούμε να διακρίνουμε και με βάση αυτό να αναπροσαρμόζουμε τη συμπεριφορά μας, όπως επίσης να βοηθάμε τα παιδιά μας να το καταλάβουνε αυτό και για εμάς τους ίδιους.
Η μαμά δεν είναι ένας χαρούμενος «τοίχος» που εμείς μπορούμε πάνω του να ξεσπάμε. Αναγνωρίζουμε όσο μπορούμε τα συναισθήματα όλων της οικογένειας, (ακόμα και το φόβο, είτε των παιδιών είτε των ενηλίκων), μαθαίνουμε να τα εκφράζουμε όλοι με τρόπο που αν μη τι άλλο να μην πληγώνει τους άλλους και συζητάμε για ό,τι μα ό,τι προκύψει, ακόμα και για το πιο μικρό… μπορεί μια μέρα να ξυπνήσουμε και να μας έχει πλακώσει!.
Μείνετε σπίτι! Μείνετε ασφαλείς! Μείνετε (ή γίνετε) ενσυναισθητικοί!
Επικοινωνήστε πρώτα με τον εαυτό σας!
Προσεγγίστε τα παιδιά σας!
Ζητήστε βοήθεια αν τη χρειάζεστε, δεν είναι κακό!
Στις μέρες της πανδημίας προσφέρεται δωρεάν ανακουφιστική ψυχολογική υποστήριξη από ειδικούς.
Κακό είναι να τη χρειάζεστε και να μην το κάνετε!
Φιλικά και όχι επιδεικτικά, Χρυσούλα, υπεύθυνη της Ομάδας Εργασίας για τους survivors
