Φυσικά κύτταρα «φονιάδες» – ή τα κύτταρα ΝΚ – αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Περιπολούν το σώμα μας για ανώμαλα κύτταρα όπως ο καρκίνος και τα καταστρέφουν. Αλλά τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να γίνουν αόρατα, καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο για τα κύτταρα NK να τα βρουν και να κάνουν τη δουλειά τους.
Μέσω κλινικής έρευνας, το Πανεπιστήμιο MD Anderson αναπτύσσει ένα νέο τύπο ανοσοθεραπείας που ονομάζεται θεραπεία CAR NK. Αυτός ο τύπος θεραπείας ενισχύει την δύναμη καταπολέμησης του καρκίνου των κυττάρων ΝΚ.
«Προσπαθούμε να βασιστούμε στην φυσική ικανότητα των κυττάρων ΝΚ δίνοντάς τους τις δεξιότητες για να αναγνωρίσουν και να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα που έχουν καταστεί αόρατα», λέει η MD, Ph.D Katy Rezvani, από την ερευνητική ομάδα.
Ενίσχυση της ικανότητας καταπολέμησης του καρκίνου των κυττάρων ΝΚ
Μέσω της Τράπεζας Αίματος, οι ερευνητές συγκεντρώνουν κύτταρα NK από δωρεές αίματος ομφάλιου λώρου και μετασχηματίζουν αυτά τα κύτταρα σε μια αποτελεσματική θεραπεία.
«Η προσέγγισή μας είναι να εξαγάγουμε τα κύτταρα ΝΚ από το αίμα ενός ομφάλιου λώρου που έχουν δωρίσει οι γονείς μετά τη γέννηση του μωρού τους», αναφέρουν.
Ένα μόριο που ονομάζεται χιμαιρικός υποδοχέας αντιγόνου – ή ένα CAR – προστίθεται στη συνέχεια στα κύτταρα ΝΚ. Με αυτήν την προσθήκη, τα νέα κύτταρα CAR NK μπορούν τώρα να αναγνωρίσουν έναν στόχο στην επιφάνεια του παλαιού «αόρατου» καρκινικού κυττάρου και να επιτεθούν. Η τρέχουσα έρευνα έχει επικεντρωθεί σε ένα συγκεκριμένο μόριο στόχο που ονομάζεται CD19, το οποίο βρίσκεται σε ορισμένα καρκινικά κύτταρα. Μέσω της πρώτης κλινικής μελέτης CAR NK, ασθενείς με χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία , λέμφωμα μη Hodgkin και οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, θεραπεύονται.
Επειδή η θεραπεία CAR NK χρησιμοποιεί κύτταρα από δωρεές αίματος ομφάλιου λώρου, μπορεί να γίνει εν καιρώ και να καταψυχθεί για αποθήκευση. Αυτό είναι διαφορετικό από ορισμένους τύπους κυτταρικής θεραπείας, όπως η θεραπεία CAR T κυττάρων, η οποία μπορεί να απαιτήσει λίγες εβδομάδες για να προετοιμαστεί.
«Από μία δωρεά αίματος ομφάλιου λώρου, είναι δυνατό να παραχθούν εκατοντάδες δόσεις θεραπείας με CAR NK για χρήση σε πολλούς ασθενείς», λέει η Dr. Rezvani. «Ο απώτερος στόχος μας είναι να διαθέτουμε ένα προϊόν «από το ράφι», έτσι ώστε να είναι έτοιμο για χρήση μόλις το χρειάζεται ο ασθενής.»
Η θεραπεία CAR NK έχει δύο φάσεις :
Πριν την λήψη θεραπεία CAR NK, γίνετε χημειοθεραπεία για τρεις συνεχόμενες ημέρες. Η δουλειά αυτής της χημειοθεραπείας δεν είναι να καταπολεμήσει τον καρκίνο, αλλά να ετοιμάσει τον οργανισμό για τα τροποποιημένα κύτταρα ΝΚ.
Μετά από διάλειμμα δύο ημερών, γίνετε λήψης μία μόνο δόση θεραπείας με CAR NK. Παρέχεται φλεβικά, ακριβώς όπως μια μετάγγιση αίματος. Και στη συνέχεια περιμένουμε τα κύτταρα να κάνουν τη δουλειά τους.
Μέσω κλινικών δοκιμών , η ερευνητική ομάδα έχει διαπιστώσει ότι η θεραπεία με CAR NK επιτίθεται γρήγορα στον καρκίνο.
«Έχουμε δει τα CAR NK κύτταρα να λειτουργούν πολύ γρήγορα», δηλώνουν οι ερευνητές (η δημοσίευση έγινε στο τεύχος Φεβρουαρίου του New England Journal of Medicine). Από τους 11 ασθενείς που έλαβαν θεραπεία στη μελέτη, οκτώ ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία και επτά από αυτούς δεν εμφάνισαν πλέον στοιχεία για ασθένεια με μέση παρακολούθηση 13,8 μηνών. Κύτταρα CAR NK παρατηρήθηκαν επίσης σε σώματα ασθενών ένα χρόνο μετά τη θεραπεία τους. Αυτό υποδηλώνει ότι τα κύτταρα CAR NK συνεχίζουν να αναζητούν καρκινικά κύτταρα και να εργάζονται μακροπρόθεσμα. Πέντε από τους ασθενείς που δεν έδειξαν ασθένεια έλαβαν θεραπεία μετά την ύφεση. Επίσης στην έρευνα μέχρι σήμερα, οι ασθενείς είχαν ελάχιστες παρενέργειες από την ίδια την θεραπεία CAR NK κυττάρων. «Αλλά βλέπουμε κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες από την κλινική χημειοθεραπεία. Τα πιο συνηθισμένα είναι η ναυτία και οι χαμηλές αιματολογικές τιμές, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μόλυνσης. Αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες συνήθως εμφανίζονται εντός επτά έως 14 ημερών από τη λήψη της χημειοθεραπείας, αλλά μπορούν να αντιμετωπιστούν εύκολα», αναφέρουν οι ερευνητές.
«Μπορούμε να δώσουμε φάρμακα για να αποτρέψουμε τη ναυτία και τις λοιμώξεις, και περιστασιακά θα δώσουμε μια μετάγγιση αίματος για να αυξήσουμε τις αιματολογικές τιμές», λέει η Dr. Rezvani.
Το επόμενο βήμα για τους ερευνητές είναι η διεύρυνση του CAR NK για τη θεραπεία περισσότερων καρκίνων
Επειδή η θεραπεία CAR NK μπορεί να προετοιμαστεί εκ των προτέρων και έχει ελάχιστες παρενέργειες, οι ερευνητές σχεδιάζουν να την επεκτείνουν σε περισσότερους τύπους καρκίνου.
«Στο εργαστήριό μας, εργαζόμαστε για να αναπτύξουμε τα κύτταρα CAR ώστε να αναγνωρίζουν και άλλους στόχους σε περισσότερους τύπους καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού και του γλοιοβλαστώματος», δηλώνει ηDr. Rezvani. «Ελπίζουμε να φτάσουμε γρήγορα στην επόμενη γενιά των CAR NK για να επωφεληθούν πολλοί περισσότεροι ασθενείς».
