“Εδώ και πολλά χρόνια, πάγιο αίτημα των ασθενών με καρκίνο αποτελεί η ύπαρξη ενός οργανωμένου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Ενός σύγχρονου μηχανισμού που θα μπορεί να ανταποκρίνεται και να καλύπτει τις ανάγκες των ογκολογικών ασθενών και επιβιωσάντων και το οποίο θα δίνει έμφαση στην ενημέρωση του πληθυσμού, την πρόληψη και τον πληθυσμιακό προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο, ενώ ταυτόχρονα θα δίνει τη δυνατότητα στους ίδιους τους ασθενείς με καρκίνο να έχουν πρόσβαση στις κατάλληλες δομές, που θα οδηγήσει σε αποσυμφόρηση των νοσοκομείων μας, χωρίς την ταλαιπωρία που σήμερα υφίστανται ασθενείς και οικείοι.
Η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ, πάντα συνεπής στις παραπάνω αρχές, όλο αυτό το διάστημα παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις, συμμετέχει σε συναντήσεις φορέων και έχει μεταφέρει τις απόψεις αλλά και τις επιφυλάξεις της επί συγκεκριμένων διατάξεων του υπό ψήφιση νομοσχεδίου, στον απεσταλμένο εμπειρογνώμονα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) και τον Έλληνα εκπρόσωπο του Π.Ο.Υ. στο Υπουργείο Υγείας.
Το νέο σχέδιο νόμου για την ΠΦΥ που κατατέθηκε προς ψήφιση, την Παρασκευή 20 Ιουλίου 2017 στη Βουλή, αποτελεί μία σημαντική εξέλιξη για την εφαρμογή ενός οργανωμένου συστήματος ΠΦΥ στη χώρα μας.
Ωστόσο δυστυχώς φαίνεται να μην ανταποκρίνεται στις ανάγκες που έχουν οι πολίτες, οι ογκολογικοί ασθενείς και οι επιβιώσαντες, επιβεβαιώνοντας για άλλη μία φορά τις δυσλειτουργίες που προκαλούνται από την έλλειψη Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Έλεγχο του Καρκίνου.
Πρακτικά οι ασθενείς με καρκίνο, αγνοούνται και πάλι, αφού είναι εμφανές πως δεν υπάρχει σαφής πρόβλεψη για την πρόληψη του καρκίνου, τον πληθυσμιακό προσυμπτωματικό έλεγχο, την ταχεία παραπομπή για ογκολογική περίθαλψη, την ψυχο-κοινωνική αποκατάσταση, την ανακουφιστική φροντίδα και τη μακρόχρονη παρακολούθηση των παρενεργειών της ογκολογικής θεραπείας. Έχουμε σοβαρές επιφυλάξεις, σχετικά με την εξασφάλιση των απαιτούμενων ανθρωπίνων και οικονομικών πόρων και με την εφαρμογή και την αποτελεσματική λειτουργία του νέου νομοσχεδίου για την ΠΦΥ, δεδομένου ότι δεν προβλέπονται συστήματα αξιολόγησης και διασφάλισης της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών.
Ωστόσο θα αναφερθούμε σε ορισμένα βασικά ζητήματα, τα οποία αφορούν τους ασθενείς με καρκίνο αλλά και όλο τον πληθυσμό της χώρας μας. Ζητήματα που θα πρέπει ληφθούν σοβαρά υπόψη και να προβληματίσουν την πολιτική ηγεσία του ΥΥΚΑ, και τον πολιτικό κόσμο της χώρας μας, προκειμένου να αποφύγουμε μελλοντικές δυσάρεστες καταστάσεις. Συγκεκριμένα, στο νέο σχέδιο νόμου για την ΠΦΥ παρατηρούμε τα εξής:
Φραγή στην αναζήτηση 2ης Ιατρικής γνώμης:
Θεσμοθετεί τον αποκλειστικό προσωπικό γιατρό, δημιουργώντας στην πράξη μία φραγή στην αναζήτηση της 2ης ιατρικής γνώμης. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα «ιδιότυπο αλάθητο», γεγονός απαράδεκτο για τη σύγχρονη πρακτική στην πορεία προς τη σωστή διάγνωση και την αναζήτηση σύγχρονης θεραπείας από τον ασθενή.
Εν τούτοις η αναζήτηση δεύτερης, τρίτης ακόμη και τέταρτης γνώμης στο καρκίνο επιβάλλεται από την φύση της ασθένειας και την αβεβαιότητα που περιβάλλει την ίδια και τις υπάρχουσες θεραπείες. Ο Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας προβλέπει την αναζήτηση 2ης γνώμης στο άρθρο 22 – Ιατρικά συμβούλια
Ανύπαρκτη η φροντίδα για τους ογκολογικούς ασθενείς στην ΠΦΥ : Όπως κατ’ επανάληψη έχουμε αναφέρει, ο καρκίνος δεν είναι μία απλή ασθένεια, αλλά ένας συνδυασμός περισσότερων από 200 διαφορετικών ασθενειών και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Παρότι υπάρχει συγκεκριμένη πρόβλεψη για συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, όπως οι ψυχικοί ασθενείς, τα εξαρτημένα άτομα, η μαιευτική φροντίδα, γεγονός το οποίο θεωρούμε πολύ θετικό, υπάρχει παντελής απουσία πρόβλεψης και μέριμνας για τους ογκολογικούς ασθενείς.
Απουσία των ογκολόγων από την ΠΦΥ : Στην ίδια λογική, δεν προβλέπεται η στελέχωση των δομών της ΠΦΥ με ογκολόγους, ενώ δεν γίνεται αναφορά και δεν εξασφαλίζεται η παροχή των απαραίτητων ιατρικών υπηρεσιών προς τους ασθενείς με καρκίνο που δε χρήζουν νοσηλείας. Πρόκειται για θέμα υψίστης σημασίας καθώς τίθεται θέμα ασφάλειας για την υγεία και τη ζωή των ασθενών με καρκίνο. Ποιες θα είναι οι υπηρεσίες ΠΦΥ που θα παρέχονται σε ασθενείς με καρκίνο που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές και στη νησιωτική χώρα?
Έχουμε σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με την επιστημονική επάρκεια σε ογκολογικά θέματα των ειδικοτήτων οι οποίες θα στελεχώσουν τις δομές ΠΦΥ, σχετικά με τη διάγνωση, ταχεία και κατάλληλη παραπομπή των ογκολογικών ασθενών σε αρχικά στάδια της νόσου. Η έγκαιρη διάγνωση, αποτελεί υψίστης σημασίας παράγοντα στην σωστή αντιμετώπιση του καρκίνου. Το σχέδιο νόμου δεν λαμβάνει υπόψη του την παραπάνω παράμετρο. Επίσης δεν προβλέπει την πιστοποίηση των γνώσεων και την περιοδική κατάρτιση του ιατρικού προσωπικού στην ογκολογία και τις εξελίξεις στην ογκολογική περίθαλψη, τουλάχιστον των πλέον συχνών μορφών καρκίνου.
Πρόληψη – πληθυσμιακός προσυμπτωματικός έλεγχος: Δεν υπάρχει σχεδιασμός για την πρόληψη και τον πληθυσμιακό προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο. Η γενική και αόριστη αναφορά που γίνεται απέχει πολύ από τον ουσιαστικό σχεδιασμό που απαιτείται, τη συγκρότηση ομάδων εργασίας και τον προγραμματισμό και συντονισμό πανελλήνιων δράσεων.
Ανακουφιστική φροντίδα : Γίνεται μία απλή αναφορά στην παρηγορητική – ανακουφιστική φροντίδα. Δεν γίνεται επακριβής καθορισμός της λειτουργίας των ιατρείων πόνου και της κατ΄ οίκον νοσηλείας. Δεν υπάρχει πουθενά αναφορά για τη στελέχωση με την ειδικότητα των αναισθησιολόγων για την παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών. Δεν υπάρχει η πρόβλεψη δημιουργίας δομών ανακουφιστικής και υποστηρικτικής φροντίδας που να καλύπτουν τις ανάγκες των ασθενών με καρκίνο στη χώρα μας.
Θεσμική συμμετοχή των εκπροσώπων των ασθενών: Μεγάλη απογοήτευση για την απουσία θεσμοθέτησης της συμμετοχής των εκπροσώπων των οργανώσεων των ασθενών, σε αντίθεση με την πρακτική που ακολουθείται σε Ευρωπαϊκές χώρες. Είναι σε όλους γνωστό ότι οι Οργανώσεις ασθενών με καρκίνο, λειτουργώντας αποκλειστικά σε εθελοντική βάση, παράγουν σημαντικό έργο σε πολλούς τομείς που αφορούν την ογκολογική περίθαλψη.
Πιστεύουμε ότι σε τομείς, όπως η ψυχο-κοινωνική υποστήριξη, η κατ΄ οίκον φροντίδα, οι δράσεις πρόληψης και ενημέρωσης του πληθυσμού, οι παρεμβάσεις στην ανακουφιστική φροντίδα και σε άλλους τομείς, η γνώση και η εμπειρία που έχουν οι οργανώσεις ασθενών με καρκίνο θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και να αξιοποιηθούν κατάλληλα, μέσω της καθιέρωσης της θεσμικής συμμετοχής τους στο νέο Σύστημα ΠΦΥ”.
