γράφει η Νίτσα Ευαγγελία, Μαθηματικός-Msc Βιοστατιστικής , ΕΚΠΑ, Επιστημονική Συνεργάτης στο ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ
Στα τέλη Δεκεμβρίου 2019 αναφέρθηκε μικρή ομάδα ασθενών με συμπτώματα πνευμονίας(COVID-19 ) άγνωστης αιτίας που αργότερα συσχετίστηκε επιδημιολογικά με μία αγορά θαλασσινών στο Wuhan της Κίνας[1].Στις 11 Μαρτίου 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε τον ιό SARS-CoV-2 πανδημία,τονίζοντας πως ποτέ ξανά δεν είχε δημιουργηθεί πανδημία από κάποιο κοροναϊό.
Σήμερα ο ιός έχει εξαπλωθεί σε 186 χώρες-περιοχές και έχουμε θρηνήσει χιλιάδες νεκρούς παγκοσμίως[11].
Έως και σήμερα(23 Μαρτίου 2020), έχουν επιβεβαιωθεί 349,211 κρούσματα και 15,308 θάνατοι(4.4% θνητότητα). Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα όπου ο ιός εμφανίστηκε τον Δεκέμβριο 2019 παρουσιάζει το μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων (81,496) συνεχίζει η Ιταλία (59,138), λιγότερα συμβάματα η Αμερική(35,224), λίγο λιγότερα η Ισπανία(33,089), συνεχίζει η Γερμανία (26,220), έπειτα το Ιράν(23,049), η Γαλλία (16,257) και έπονται οι λιγότερο πληττόμενες χώρες με καταγεγραμμένα κρούσματα κάτω των 9,000.
Ως προς την θνητότητα(fatality rate) ομως, η Ιταλία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό (9.3%;5,476 θανάτους), συνεχίζει το Ιράν, υπό συνθήκες στρατιωτικού πολέμου, (7.8%;1,812 θάνατοι) έπειτα η Ισπανία (6.6%; 2,182θάνατοι), η Γαλλία (4.1%;676 θάνατοι) και συνεχίζει η Κίνα (4%; 3,274 θάνατοι ). Αξίζει να σημειωθεί πως η Γερμανία και η Αμερική με επιβεβαιωμένα κρούσματα άνω των 25,000, όπως αναφέρεται και παραπάνω, καταγράφουν πολύ μικρό ποσοστό θνητότητας το οποίο υπολογίζεται 0.4%(111 θάνατοι) και 1.3%(471 θάνατοι), αντίστοιχα.
Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί προς το παρόν 624 κρούσματα με υπολογισμένο ποσοστό θνησιμότητας 2.6%(16 θάνατοι).Τέλος,θα ήθελα να αναφερθώ στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου με 5,748 κρούσματα καταγράφει ποσοστό θνητότητας 5%(282 θάνατοι) [https://coronavirus.jhu.edu/map.html].
Που οφείλονται αυτές οι διακυμάνσεις; Προσβάλονται άτομα τα οποία δεν ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες ,οι νοσούντες έχουν καλύτερη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη,τα μέτρα πρόληψης που έχουν παρθεί από την εκάστοτε χώρα ή συμβαίνει κάτι άλλο;
Οι παραπάνω οι υπολογισμοί όσο περνάει ο καιρός θα αναθεωρούνται, καθώς η κατάσταση είναι ρευστή. Το σίγουρο είναι πως πρέπει να περιμένουμε την έξαρση σε όλες τις χώρες για να έχουμε ασφαλέστερα συμπεράσματα.
Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν πως δεν πρόκειται για μία κοινή εποχική ίωση(σχεδόν όλος ο πληθυσμός έχει νοσήσει πάνω από 2 φορές ή έχει εμβολιαστεί με αποτέλεσμα να έχει αποκτήσει ανοσία) αλλά για έναν νέο ιό ο οποίος σκορπίζει τον θάνατο σε μεγαλύτερα ποσοστά.
Στην Κίνα,το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, ανέφερε ότι μεταξύ των 77,2314 ατόμων που εξετάσθηκαν ,οι 44,672 (61,8%) ήταν επιβεβαιωμένες και 889 (1,2%) ήταν ασυμπτωματικές περιπτώσεις. Μεταξύ των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων , τα περισσότερα ήταν ηλικίας 30-79 ετών (86,6%) και παρουσίασαν ήπια πνευμονία (80,9%).Επίσης νόσησαν 1,7163(4%) εργαζόμενοι της υγείας και 5 (0.3%) κατέληξαν.[5]Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει πως ασθενείς ηλικίας μεγαλύτερης ή ίσης των 60 ετών διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο συγκριτικά με τα παιδιά καθώς εκείνα έχουν λιγότερες πιθανότητες μόλυνσης ή αν νοσήσουν να έχουν ηπιότερα συμπτώματα ή να είναι ασυμπτωτικοί φορείς[6].
Στην Ιταλία μία πρόσφατη μελέτη [9] που περιγράφει την διασπορά της επιδημίας στην χώρα αναφέρει πως σε δείγμα 22,512 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων εκ των οποίων τα 2,026(9%)κρούσματα αφορούσαν εργαζομένους του συστήματος Υγείας, η διάμεση ηλικία ήταν 65 έτη(1.2%(0-18 χρονών),24%(19-50 χρονών), 37.3%(51-70 χρονών ), 37.6%(>70 χρονών). Το μεγαλύτερο ποσοστό αφορούσε άνδρες (59.8% vs 40.2% ).
Η σοβαρότητα των κρουσμάτων κατά πλειοψηφία ανέφερε ήπια συμπτώματα (46.1%) ,ενώ σοβαρά συμπτώματα ανέφεραν 24.9% των νοσούντων και 5% κρίσιμα συμπτώματα. Το 6.7% των ασθενών δεν παρουσίασαν κανένα από τα συμπτώματα. Αξίζει να σημειωθεί πως νοσούντες ηλικίας 30-39,40-49,50-59,60-69 είχαν ποσοστά θνητότητας 0.3%,0.4%,1.0%,3.5%,αντίστοιχα και ασθενείς ηλικίας ≤20 χρόνων επέζησαν .Οι μεγαλύτερες ηλικίες καταγράφουν μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας, 12.5%(60-69 χρονών),19.7(80-89 χρονών) και 22.7% ήταν ηλικίας ≥90 χρόνων.
Στην χώρα μας σε πληθυσμό περίπου 8,000 ατόμων έχουν επιβεβαιωθεί 530 κρούσματα, η πλειονότητα αυτών έχει σοβαρά υποκείμενα νοσήματα (79%). Οι περισσότεροι είναι άνδρες(54% vs 46%)και το 47% των συμβαμάτων είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών.
Επίσης 100(18%)νοσηλεύονται και μάλιστα 18 με μηχανική υποστήριξη.
Η ερευνητική κοινότητα προσπαθεί να βρει τρόπους να καταπολεμήσει τον”εχθρό” τόσο ψάχνοντας την μοριακή βάση του αλλά και την λειτουργία έτσι ώστε κα μία χώρα να μην θρηνήσει επιπλέον θύματα.Χρειάζεται όμως,χρόνο. Λαμβάνοντας υπόψη κάποιες αναφορές της Κίνας, δημοσιευμένες σε επιστημονικά περιοδικά, θα αναλύσουμε τα κλινικά χαρακτηριστικά του ιού.
Η περίοδος επώασης στην βιβλιογραφία διέφερε αρκετά, αναφέρθηκε ελάχιστη μέση περίοδος 3 ημέρες( 0-24 ημέρες ) [2] και μέγιστη 8 ημέρες(6-12) ημέρες[3].Ανάμεσα στους ασθενείς που νοσηλεύτηκαν ο μέσος χρόνος από την εμφάνιση των συμπτωμάτων έως την νοσηλεία ήταν από 2-8 ημέρες ενώ ο μέσος χρόνος για μηχανική υποστήριξη και θάνατο ήταν 11 και 23.7 ημέρες, αντίστοιχα[4].Η συχνότητα των συμπτωμάτων του νέου ιού που ανήκει στην ομάδα των ιών SARS καταγράφεται ως,πυρετός (98%,37.3-38.0 ℃),βήχας( (76%), κόπωση (44%),άτυπα συμπτώματα (28%), κεφαλαλγία (8%), αιμόπτυση (5%) και διάρροια (3%). Περίπου το ήμισυ των ασθενών είχαν δύσπνοια (διάμεσος χρόνος 8 ημέρες).
Η λεμφοκυτταροπενία παρατηρήθηκε στο 63% των ασθενών ενώ όλοι οι ασθενείς παρουσίασαν πνευμονία. Άλλη μελέτη αναφέρει πως οι ασθενείς αρχικά παρασουσίασαν διάρροια και ναυτία πριν εμφανισθεί πυρετός. Παρ ’όλα αυτά το σύμπτωμα του πυρετού είναι κυρίαρχο αλλά όχι το πρωταρχικό σύμπτωμα της λοίμωξης[10].
Πως αντιμετωπίζουν οι γιατροί την νοσηλεία των ασθενών και τι θεραπείες χρησιμοποιούν;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) πρόσφατα δήλωσε πως το εμβόλιο ενάντια στον SARS-CoV-2 θα είναι διαθέσιμο έπειτα από περίπου 18 μήνες. Ως τώρα η αντιμετώπιση του γίνεται με συμπτωματική θεραπεία , ανάπαυση των ασθενών , μηχανική υποστήριξη όπου συνίσταται αλλά και χρήση αντιικής θεραπείας[7,8]
Εν κατακλείδι, ο ιός COVID-19 εφιστά την προσοχή όλων μας. Είναι η στιγμή που η κοινωνία αποφασίζει για την διασπορά του. Ας κάνουμε λοιπόν αυτό που πρέπει.
Σταματάμε να διακωμωδούμε την κατάσταση και #menoumespiti!
Για να χαρούμε και του χρόνου τους αγαπημένους μας ανθρώπους !
*COVID-19 = Coronavirus Disease 19, SARS=severe acute respiratory syndrome ,
SARS-CoV-2=severe acute respiratory syndrome 2
Βιβλιογραφία
1. Zhu N, Zhang D, Wang W, et al. A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China, 2019. N Engl J Med 2020
2. Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, et al. Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China. N Engl J Med 2020
3. Wang D, Hu B, Hu C, et al. Clinical Characteristics of 138 Hospitalized Patients With 2019 Novel Coronavirus-Infected Pneumonia in Wuhan, China. JAMA 2020
4. Leung GM, Hedley AJ, Ho L-M, Chau P. The Epidemiology of Severe Acute Respiratory Syndrome in the 2003 Hong Kong Epidemic: An Analysis of All 1755 Patients. Ann Intern Med 2004
5. Epidemiology Working Group for NCIP Epidemic Response CCfDCaP. The epidemiological characteristics of an outbreak of 2019 novel coronavirus diseases (COVID-19) in China. Chinese Journal of Epidemiology 2020
6. Li Q, Guan X, Wu P, et al. Early Transmission Dynamics in Wuhan, China, of Novel Coronavirus-Infected Pneumonia. N Engl J Med 2020
7. Arabi YM, Alothman A, Balkhy HH, et al. Treatment of Middle East Respiratory Syndrome with a combination of lopinavir-ritonavir and interferon-beta1b (MIRACLE trial): study protocol for a randomized controlled trial. Trials 2018
8. Arabi YM, Mandourah Y, Al-Hameed F, Sindi AA, Mekhlafi GAA. Corticosteroid Therapy for Critically Ill Patients with Middle East Respiratory Syndrome. Am J Respir Crit Care Med 2020
9. Livingston, E. and Bucher, K. (2020). Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in Italy. JAMA.
10. Zu, Z.Y., Jiang, M.D., Xu, P.P., Chen, W., Ni, Q.Q., Lu, G.M. and Zhang, L.J. (2020). Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): A Perspective from China. Radiology, p.200490.
11. https://experience.arcgis.com/experience/685d0ace521648f8a5beeeee1b9125cd?fbclid=IwAR1TfYoUQDgJccRhjCogioHjCXPKZWIvvmyEd9snqJJNIsclm7W4E3xi6vE
