Κάθε χρόνο περίπου οκτώ εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως χάνουν τη ζωή τους λόγω του καπνίσματος, εκ των οποίων οι 1.000.000 είναι παθητικοί καπνιστές. Πιο συγκεκριμένα στην Ευρώπη, ο αριθμός ανέρχεται στις 700.000 ενώ 13 εκατομμύρια προσβάλλονται από ασθένειες σχετικές με το κάπνισμα.
Κάθε τσιγάρο περιέχει περίπου 7.000 επικίνδυνες για την υγεία χημικές ουσίες, 250 από τις οποίες είναι τοξικές και 70 καρκινογόνες. Μερικές από αυτές τις ουσίες είναι το κάδμιο, που περιέχεται στις μπαταρίες, το βουτάνιο, το οποίο βρίσκεται στο υγραέριο των αναπτήρων, καθώς και το αρσένιο και το μονοξείδιο του άνθρακα, που είναι δηλητήρια για το αίμα.
Οι σοβαρές ασθένειες, που προκαλούνται από το κάπνισμα, είναι:
1. Καρκίνος των πνευμόνων: Το κάπνισμα και ο καρκίνος των πνευμόνων είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο παγκοσμίως από καρκίνο των πνευμόνων.
2. Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ): Η ΧΑΠ ή αλλιώς νόσος των καπνιστών είναι από τις κυριότερες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας στην Ευρώπη. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει κατατάξει ως μία από τις 5 πιο σοβαρές ασθένειες της επόμενης χιλιετίας.
3. Καρδιακές παθήσεις: Το κάπνισμα βλάπτει σχεδόν κάθε όργανο του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς. Οι ουσίες του τσιγάρου προκαλούν στένωση των αρτηριών, με αποτέλεσμα την μη ικανοποιητική αιμάτωση και οξυγόνωση της καρδιάς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των καρδιακών παθήσεων και των εμφραγμάτων.
4. Εγκεφαλικά επεισόδια: Η στένωση των αρτηριών προκαλεί προβληματική οξυγόνωση του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα την αύξηση των εγκεφαλικών επεισοδίων.
5. Άσθμα: Λόγω του ότι ο καπνός του τσιγάρου ερεθίζει τις διελεύσεις του αέρα, μπορεί να προκληθούν σοβαρές περιπτώσεις άσθματος. Περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη πάσχουν από άσθμα.
6. Προβλήματα αναπαραγωγής στις γυναίκες: Το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει έκτοπη κύηση. Επίσης μπορεί να προκαλέσει μειωμένη γονιμότητα.
7. Διαβήτης: Η ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 είναι 30-40% πιθανότερη για τους καπνιστές. Επιπλέον το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει κι άλλα προβλήματα σε άτομα, που έχουν, ήδη, διαγνωστεί με διαβήτη, όπως καρδιακές και ηπατικές παθήσεις, ελλιπή αιμάτωση των άνω και κάτω άκρων (που οδηγεί σε λοιμώξεις και πιθανό ακρωτηριασμό), τύφλωση και βλάβη των νεύρων.
Η αντικατάσταση του κανονικού τσιγάρου με ηλεκτρονικό κρύβει κι αυτή κινδύνους για την υγεία. Εξάλλου ιδιαίτερα επιβαρυντικό για την υγεία είναι και το παθητικό κάπνισμα. Από τις 600.000 θανάτους από το παθητικό κάπνισμα ετησίως, οι 150.000 αφορούν σε παιδιά.
Σε έναν κλειστό χώρο, όπως το σπίτι μας, η ρύπανση από το κάπνισμα παράγεται με τους εξής τρόπους:
1. Την εκπνοή του καπνιστή
2. Το ίδιο το τσιγάρο που καίγεται
3. Το λεγόμενο «τριτογενές παθητικό κάπνισμα». Πρόκειται για ένα αόρατο τοξικό μείγμα, που προσκολλάται στα μαλλιά, στα ρούχα των καπνιστών, καθώς και στα αντικείμενα, που βρίσκονται στον χώρο. Ιδιαιτέρως σημαντικό είναι ότι το μείγμα αυτό παραμένει στον χώρο, όσο κι αν τον αερίσουμε.
Βάσει ερευνών, το κάπνισμα αποτελεί μία από τις πιο θανατηφόρες συνήθειες. Ένας από τους λόγους είναι η πιθανότητα ανάπτυξης κακοήθων όγκων στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα και στον λάρυγγα. Ο καρκίνος του λάρυγγα αποτελεί το 2% των συνολικών καρκίνων, ενώ το 75% των λαρυγγικών καρκίνων εντοπίζεται στις φωνητικές χορδές. Η δυσκαταποσία, ο επίμονος ξηρός βήχας και η βραχνή φωνή είναι μερικά από τα πιο βασικά συμπτώματα.
Είναι γεγονός ότι οι δυσκολίες τις καθημερινότητας, σε συνδυασμό με το στρες, οδηγούν όλο και περισσότερα άτομα στον δρόμο του τσιγάρου. Αν, κιόλας, συνδυαστεί με ανθυγιεινές διατροφικές επιλογές και την απουσία άσκησης, τότε τα πράγματα γίνονται πιο σοβαρά.
Ο αθλητισμός μας βοηθάει να παραμένουμε προσηλωμένοι στον στόχο μας, μειώνει το στρες και παρέχει ευεξία. Με αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος δεν αναζητά την τοξική «ευχαρίστηση» του τσιγάρου. Σε συνδυασμό με πιο υγιεινά πρότυπα διατροφής, όπως η αποφυγή έτοιμου φαγητού και η αντικατάστασή του με σωστά μαγειρεμένο φαγητό, μαζί με φρούτα και λαχανικά, αποτελεί το ιδανικό πρότυπο ζωής.
Στη μάχη της διακοπής του καπνίσματος υπάρχουν, πάντως, πολλοί αρωγοί. Στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος δίνονται όλες οι σχετικές πληροφορίες. Ακόμη ο βελονισμός και διάφορα υποκατάστατα νικοτίνης, όπως τσίκλες και άλλα, μπορούν να βοηθήσουν.
Η εμπειρία του γιατρού, ώστε να προτείνει την καλύτερη δυνατή μέθοδο διακοπής, με βάση τις συνήθειες του… θεριακλή, αλλά προπαντός η ουσιαστική και ξεκάθαρη διάθεση του καπνιστή να ξεπεράσει τον εθισμό του, είναι τα «κλειδιά» για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ευχαριστούμε την Δρ. Ανατολή Παταρίδου, MD, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής – τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ-ΜΗΤΕΡΑ (www.pataridou.gr) για τις χρήσιμες πληροφορίες που μας έδωσε στο πλαίσιο της σημερινής, Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος.
