Η ομιλία της Μυρτώ Σκοτίδα, από το ΚΕΦΙ, στο συνέδριο “Σχεδιάζοντας το μέλλον στην Υγεία” :
Στις 3/10, είχα την τιμή να μιλήσω σε Συνέδριο με θέμα “Σχεδιάζοντας το μέλλον στην Υγεία”. Συντονίστρια ήταν η Σοφία Νέτα, την οποία κι ευχαριστώ για τη δυνατότητα που έδωσε στο ΚΕΦΙ να ακουστεί. Το θέμα της ομιλίας μου ήταν “Προχωρώντας προς τα πίσω”. Αν θέλετε να δείτε γιατί το λέω, διαβάστε τα παρακάτω….
Κύριοι και κυρίες καλησπέρα,
• Σε παλληκάρι 25 χρονών, με σπάνια μορφή καρκίνου, η γιατρός του θέλει να του χορηγήσει φάρμακο και η Επιτροπή δεν το εγκρίνει.
• Στο Αττικό ο μαγνητικός τομογράφος δεν λειτουργεί.
• Οι ακτινολόγοι δεν μπορούν να συνταγογραφήσουν ούτε μια γενική εξέταση αίματος, ούτε την ειδική κρέμα που πρέπει να χορηγηθεί για να μην καείς από την ακτινοθεραπεία
• Ο ανιψιός μιας γνωστής μου χρειάστηκε να νοσηλευτεί και στο νοσοκομείο δεν υπήρχε ούτε μαξιλάρι.
Όταν με κάλεσε η οργανωτική επιτροπή να μιλήσω στο Συνέδριο, σκέφτηκα ότι υπάρχουν δύο τρόποι για να αναπτύξει κανείς την ομιλία του. Ο πρώτος είναι να πει τη γνώμη του, που βασίζεται βέβαια στην εμπειρία του κι ο δεύτερος να δώσει παραδείγματα, ώστε όλοι πλέον μαζί ομιλητές και ακροατήριο να διαμορφώσουν μια γνώμη. Θα ακολουθήσω, λοιπόν, τη δεύτερη οδό, γιατί όπως εκπροσωπώ ένα σημαντικό Σύλλογο Ασθενών, τον Σύλλογο Καρκινοπαθών Εθελοντών Φίλων Ιατρών ΚΕΦΙ Αθηνών, πιστεύω ότι έχω αρκετά παραδείγματα που θα βοηθήσουν, ελπίζω, να σχεδιάσουμε το μέλλον στην Υγεία, γιατί μόνο όταν γνωρίζεις την κατάσταση που επικρατεί σήμερα, μπορείς να προβείς, αν βέβαια το θέλεις, σε δράσεις που μπορούν να διορθώσουν, που μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία ενός καλύτερου αύριο.
Ας ξεκινήσουμε με τις εξετάσεις. Ως καρκινοπαθείς πρέπει να κάνουμε έλεγχο σε πολύ τακτά χρονικά διαστήματα. Γνωρίζουμε ότι οι επόμενες αξονικές πρέπει να γίνουν μετά από 3 ή 4 μήνες. Έως πριν μερικούς μήνες κανόνιζες τα ραντεβού ανάλογα, χωρίς άγχος. Τώρα, για να κανονίσεις το ραντεβού χρειάζεται να δώσεις τον κωδικό που αναγράφεται στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση που έχει διάρκεια ζωής ενός μήνα. Παράλληλα, έχει μπει πλαφόν στα εξεταστικά κέντρα. Έτσι, αν έχει κλείσει το πλαφόν, θα πρέπει να τρέχεις από το ένα κέντρο στο άλλο για να δεις να θα σε πάρουν. Πιστεύετε ότι είναι σωστό? Ξεχνάμε επίσης, ότι ένα κέντρο που σε παρακολουθεί έχει όλο το αρχείο σου, σε γνωρίζει και μπορεί πιο αποτελεσματικά να δει τι τρέχει μέσα σου. Μήπως μια λύση στο πρόβλημα θα ήταν οι χρόνια πάσχοντες να εξαιρούνται από αυτούς τους περιορισμούς, κι αυτό προτείνεται σε κάθε τομέα? Δεν νομίζετε ότι η διαχείριση της νόσου είναι αρκετή για να σε απασχολεί και χρειάζεται να προσθέσουμε μερικά άγχη ακόμα, όπως να τρέχεις με το βαλιτσάκι των εξετάσεων για να δεις ποιος στο τέλος θα σε δεχθεί??? Επίσης, διάβασα πρόσφατα ότι πάλι να αλλάξει το σύστημα και οι παθολόγοι-ογκολόγοι θα μπορούν να συνταγογραφούν 12 βιοχημικές εξετάσεις ανά ασθενή και ανά ΑΜΚΑ τον μήνα και έξι εξετάσεις προληπτικού χαρακτήρα στο ίδιο διάστημα. Τι γίνεται αν θα πρέπει να επαναληφθεί μια εξέταση? Επίσης, για όσες εξετάσεις υπερβαίνουν τον συγκεκριμένο αριθμό που θα ορίζει το σύστημα του ΗΔΙΚΑ, λένε ότι θα γίνονται δωρεάν σε δημόσια νοσοκομεία ή στο ΠΕΔΥ, χωρίς τη συμμετοχή του ασφαλισμένου, αλλά δεν θα αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ, εφόσον θα διενεργηθούν σε ιδιώτες παρόχους υγείας. Άντε βρες διαθεσιμότητα στο δημόσιο σύστημα και γιατί, άλλωστε, να μην καλύπτονται αν είναι αναγκαίες στο νιδιωτικό τομέα! Πάλι με οικονομικά και μόνο κριτήρια αποφασίζουμε και διατάσουμε!
Ο Κώστας Χ. ζει στην περιφέρεια, σε νησί κι έχει αντιμετωπίσει πολύ συχνά αδυναμία πρόσβασης στη θεραπεία. Λίγο οι αέριδες, λίγο η ίδια του η κατάσταση, τον εμποδίζουν να έρθει στην Αθήνα για να προμηθευτεί τη θεραπεία του από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ για φάρμακα υψηλού κόστους. Μήπως θα έπρεπε ο ΕΟΠΥΥ να αναλάβει να αποστέλλει αυτά τα φάρμακα κατ’ οίκον? Πιστεύω ότι το κόστος αποστολής, θα μπορούσε να το αναλάβει ακόμα και μια εταιρεία ή οργανισμός στο πλαίσιο των δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Κώστας, κι ο εκάστοτε Κώστας που δεν ζει σε μια μεγάλη πόλη είναι η ανάγκη που έχει για την παρακολούθηση των παρενεργειών από τα φάρμακα. Όπως ο ογκολόγος του είναι στην Αθήνα, δεν υπάρχει κανένας τοπικός ιατρός που να μπορεί να αναλάβει αυτό το έργο. Μήπως θα ήταν σκόπιμο να δημιουργηθεί ένα δίκτυο ιατρών σε όλη την Ελλάδα που να μπορεί να παρακολουθήσει έναν ασθενή?
Η συμμετοχή στα φάρμακα έχει επίσης αυξηθεί και μπορεί τα ογκολογικά να καλύπτονται 100%, αλλά τι γίνεται με τα συμπληρωματικά φάρμακα όπου υπάρχει συμμετοχή?
Ένα 23χρονο παλικάρι με πρόβλημα κατάποσης χρειαζόταν γλουταμίνη. Στο νοσοκομείο που νοσηλευόταν του χορήγησαν μια μικρή ποσότητα γιατί έπρεπε να φροντίσουν κι άλλους ασθενείς και έστειλαν τον πατέρα του στο Σύλλογο για να τον βοηθήσουμε, αλλιώς θα έπρεπε να απευθυνθεί στα φαρμακεία, πληρώνοντας βέβαια. Έτσι, αυτό που διαπιστώνουμε καθημερινά είναι μια μετακύλιση του κόστους της δημόσιας υγείας στον πολίτη. Σε μια εποχή που τα εισοδήματα των περισσοτέρων συρρικνώνονται, μας ζητείται καθημερινά να βάλουμε το χέρι όλο και πιο βαθειά στην τσέπη, γιατί το δημόσιο σύστημα υγείας δεν μας προσφέρει πλέον ούτε τα αναγκαία. Διάβαζα τις προάλλες ότι η ιδιωτική δαπάνη για φάρμακα αυξήθηκε από 1,337 δις το 2008 στα 1,695 δις το 2013! Αναρωτιέμαι πόσο ακόμα θα μπορούμε να πληρώνουμε, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι όλοι εμείς που εργαζόμαστε στον ιδιωτικό τομέα, είμαστε εν δυνάμει ανασφάλιστοι. Κι όπως ανέφερα τη λέξη ανασφάλιστος, πιστεύετε ότι έχει βρεθεί ουσιαστική λύση? Γιατί, οι κοινωνικές υπηρεσίες των περισσοτέρων ογκολογικών κλινικών στην Αθήνα, απευθύνονται στο Σύλλογο για φάρμακα που θα χορηγηθούν σε ανασφάλιστους. Άλλο το χειρουργείο κι άλλο η φαρμακευτική αγωγή. Πριν λίγες ημέρες στείλαμε φάρμακα αξίας 15.000 ευρώ σε γνωστό νοσοκομείο, γιατί δεν ήθελε να επιβαρυνθεί το κόστος της αγωγής ενός ανασφάλιστου.
Και λες μήπως βρούνε λύση, όσοι μπορούν στην ιδιωτική ασφάλιση? Αλλά, αυτή καλύπτει μόνο όσους είναι υγιείς. Έχω φίλη που η ιδιωτική της ασφάλεια δεν της καλύπτει την ακτινοθεραπεία γιατί δεν γίνεται εισαγωγή. Κι ας μην ξεχνάμε ότι οι ασφαλισμένοι της ΑΣΠΙΣ ΠΡΟΝΟΙΑ ακόμα περιμένουμε τι θα γίνει με τα λεφτά μας, άσε που κανείς δεν μας ασφαλίζει αν δεν είμαστε υγιείς.
Ένα άλλο «διαμάντι» στο σύστημα είναι το θέμα αντιμετώπισης του λεμφοιδήματος, μιας πολύ συνηθισμένης παρενέργειας, όπως γνωρίζετε. Λοιπόν, δεν καλύπτεται. Δεν καλύπτεται η θεραπεία, δεν καλύπτονται τα αναλώσιμα. Το κόστος της θεραπείας που διαρκεί περίπου 3 εβδομάδες, με καθημερινές 3ωρες συνεδρίες, είναι περίπου 1.000 ευρώ, ενώ η κάλτσα στοιχίζει από 500 ευρώ, το γάντι λιγότερο. Από την τσέπη μας. Η αποζημίωση ενός φυσικοθεραπευτή είναι 7 ευρώ τη συνεδρία και μόνο τα αναλώσιμα στο λεμφοίδημα είναι 5 ευρώ. Ποιος σωστός επαγγελματίας θα δεχθεί κάτι τέτοιο, εκτός κι αν κάνει πασάλειμμα! Το κράτος προτιμά να βλέπει γυναίκες με πρησμένα κι άχρηστα χέρια ή πόδια και να μην κάνει τίποτα. Στη Γερμανία καλύπτονται τα πάντα, έως και τα ειδικά παπούτσια με κόστος 200 ευρώ που χορηγούνται για να μπορείς να κινηθείς ευκολότερα, κι όχι με την παντόφλα του άντρα σου. Αλλά, δυστυχώς, ζούμε σε μια Ευρώπη, μια κοινωνία όπου οι διαφορές γίνονται όλο και περισσότερες και μου θυμίζουν συχνά τη ρήση του Όργουελ «όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα».
Παιδάκι 1,5 ετών με μεταμόσχευση, παραλίγο να χάσει τη ζωή του γιατί η επιτροπή αργούσε να εγκρίνει το φάρμακο που χρειαζόταν για να αποφευχθεί η απόρριψη του μοσχεύματος. Οι επιτροπές συνεδριάζουν κάθε 15 μέρες. Πώς γίνεται να εγκρίνονται θεραπείες απαραίτητες για την επιβίωση ενός ατόμου, όπως στην περίπτωση ενός καρκινοπαθή, με τόσο αυστηρή τήρηση προγραμμάτων. Μήπως ξεχνάμε ότι πάνω από όλα θα πρέπει να είμαστε άνθρωποι, ιδίως όταν εργαζόμαστε ή λέμε ότι εργαζόμαστε στο χώρο της υγείας?
Μια άλλη περίπτωση, η Χριστίνα Δ. έπαιρνε χημειοθεραπεία που της δημιούργησε πρόβλημα στη γνάθο. Για να θεραπευτεί έπρεπε να χειρουργηθεί, αλλά για να γίνει σωστά η επέμβαση, έπρεπε να κάνει μια ειδική μαγνητική τομογραφία, ώστε η τομή στη γνάθο να είναι μικρή. Η μαγνητική είχε εξαιρεθεί από τη λίστα των καλυπτόμενων εξετάσεων. Νομίζω, ότι όταν οι επιτροπές βλέπουν ακριβές εξετάσεις απλά τις κόβουν χωρίς να αξιολογείται το όφελος που έχουν στον ασθενή. Τα μόνα κριτήρια που κοιτάμε είναι τα οικονομικά. Αλλά μήπως όταν αντιμετωπίζουμε την υγεία μόνο σαν ένα οικονομικό πρόβλημα, χάνουμε τον ανθρωπισμό μας?
Και μιλώντας για τα οικονομικά, τι γίνεται με την πρόσβαση των Ελλήνων σε καινοτόμες ή και ακριβές θεραπείες? Φάρμακο για καρκίνο του προστάτη που κυκλοφορούσε π.Κ. (προ κρίσης) στην Ελλάδα, έχει σταματήσει να εισάγεται γιατί είναι ακριβό (PCG Mentac Oncotie). Οι γιατροί το συνταγογραφούν, οι ασθενείς δεν το βρίσκουν. Πανικός! Φάρμακα που κυκλοφορούν στην Ευρώπη, δεν κυκλοφορούν στη χώρα μας γιατί είναι ακριβά. Κι όμως συμβάλουν στην αξιοπρεπή επιβίωση, τη θεραπεία, την υγεία. Παιδιά ενός κατώτερου θεού, οι Έλληνες. Γιατί δεν εισάγεται η λύση του risk sharing? Σε άλλες χώρες της Ευρώπης εάν ένα φάρμακο λέει ότι κάνει κάτι και φέρνει αποτέλεσμα πληρώνεται, εάν δεν φέρει αυτά που υπόσχεται πληρώνεται λιγότερο κι επιβαρύνεται η εταιρεία. Μια λύση για τον πόνο μας, ίσως….
Είχα διαβάσει πριν λίγες μέρες κάτι πολύ σοφό. Ότι σε λίγο θα πηγαίνουμε στο νοσοκομείο για να μας κάνουν μάκια για να γίνουμε καλά! Αν πιστεύουμε όλοι μας ότι κάτι πρέπει να γίνει πριν το μαγικό φάρμακο «φιλάκι», πιστεύω ότι έχει φθάσει η στιγμή να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να βρεθούν λύσεις. Λύσεις που θα μπορέσουν να μας βοηθήσουν να σχεδιάσουμε το μέλλον στην υγεία. Λύσεις που θα κοιτούν το καλό όλων και πάνω από όλα των ασθενών, οι οποίοι πιστεύω ότι έχει φθάσει η ώρα να συμμετέχουν κι αυτοί στη λήψη των όποιων αποφάσεων.
