γράφει η Στεφάνου Αρετή Ψυχολόγος Υγείας (MSc), Προαγωγή Υγείας στην τρίτη ηλικία (MSc)
Ο παιδικός καρκίνος μπορεί να διαταράξει την λειτουργικότητα του οικογενειακού συστήματος ενώ αποτελεί ένας από τους πιο σοβαρούς στρεσογόνους παράγοντες που μπορεί να βιώσουν οι γονείς παιδιών με καρκίνο. Οι γονείς αποτελούν μία από τις σημαντικότερες πηγές υποστήριξης σε παιδιά που νοσούν από καρκίνο ενώ ταυτόχρονα επηρεάζονται βαθιά από την διάγνωση του καρκίνου στο παιδί τους.
Οι περισσότεροι γονείς επιδεικνύουν υψηλά επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας και λειτουργικότητας στη καθημερινότητά τους. Για αυτούς τους γονείς, η διάγνωση αποτελεί έναν ιδιαίτερα σοβαρό στρεσογόνο παράγοντα που μπορεί να οδηγήσει σε παροδική, αλλά αξιοσημείωτη θλίψη που σιγά σιγά θα οδηγήσει με τη σειρά του σε μια διαφορετική «κανονικότητα» που θα περικλείει την ασθένεια. Η βιβλιογραφία έχει δείξει ότι οι περισσότεροι γονείς παιδιών με καρκίνο και γενικότερα οι οικογένειες δείχνουν να ανταπεξέρχονται ικανοποιητικά στις απαιτήσεις της ασθένειας και μεταξύ άλλων αναφέρουν μεγαλύτερα επίπεδα ωριμότητας, αυξημένη εγγύτητα και επαρκή επίπεδα λειτουργικότητας της οικογένειας. Έρευνες επίσης έχουν δείξει πως δυνητικοί παράγοντες ανθεκτικότητας της οικογένειας αποτελούν το υψηλότερο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, τα υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής υποστήριξης καθώς και η αυξημένη οικογενειακή συνοχή.
Για εκείνους τους γονείς όμως που πριν τη διάγνωση του καρκίνου είχαν ταυτόχρονα να διαχειριστούν άλλες προ υπάρχουσες συναισθηματικές δυσκολίες, η διάγνωση μπορεί να βιωθεί ως δυσβάσταχτη εμπειρία. Προκλήσεις της καθημερινότητας, ζητήματα γύρω από τον καρκίνο, επανεμφάνιση της ασθένειας, καθώς και ο καρκίνος που είναι απειλητικός για τη ζωή συνιστούν μερικούς από τους παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν τη θλίψη των γονέων. Μια μελέτη έδειξε πως οι γονείς είχαν υψηλότερα επίπεδα διαταραχής μετατραυματικού στρες σε σύγκριση με τα παιδιά τους που νοσούσαν, δείχνοντας έτσι ότι η εμπειρία αυτών των γονέων ήταν πιο τραυματική συγκριτικά με την ασθένεια καθαυτή.
Έρευνες έχουν δείξει πως οι γονείς παιδιών με καρκίνο διακρίνονται από υψηλά επίπεδα αναγκών που παραμένουν ελλιπώς ικανοποιημένες, μεταξύ των οποίων ψυχοκοινωνικές, συναισθηματικές, σωματικές, οικονομικές, πνευματικές και ανάγκες σε επίπεδο πληροφόρησης. Συμβαίνει συχνά ο καρκίνος να αλλάξει τη δομή της οικογένειας καθώς και τις σχέσεις μεταξύ των μελών της. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι γονείς παιδιών με καρκίνο συνήθως δε λαμβάνουν επαρκή επίπεδα υποστήριξης, με συνέπεια να χρειάζεται να διαχειρίζονται τις όποιες δυσκολίες από μόνοι τους.
Στη βιβλιογραφία συνήθως αναφέρονται ως «κρυφοί ασθενείς». Έχει φανεί από μία μελέτη ότι οι συναισθηματικές ανάγκες θεωρούνται η δεύτερη κατηγορία αναγκών των γονέων παιδιών με καρκίνο.
Συμπερασματικά. οι γονείς και φροντιστές παιδιών με καρκίνο είναι σημαντικό να βρίσκονται σε συνεχή και άμεση αξιολόγηση των αναγκών τους γύρω από την ψυχική τους υγεία.
Η πρόσβαση σε τέτοιου είδους παρεμβάσεις θα μπορούσε να βελτιστοποιήσει την ευημερία τόσο των γονέων και φροντιστών όσο και του παιδιού που νοσεί.
Βιβλιογραφικές πηγές:
Lewandowska A. (2022). The Needs of Parents of Children Suffering from Cancer-Continuation of Research. Children (Basel, Switzerland), 9(2), 144. https://doi.org/10.3390/children9020144
Rahmani A, Azadi A, Pakpour V, Faghani S, Afsari EA. Anxiety and depression: A cross-sectional survey among parentof children with cancer. Indian J Palliat Care 2018;24:82-5.
Kearney, J. A., Salley, C. G., & Muriel, A. C. (2015). Standards of Psychosocial Care for Parents of Children With Cancer. Pediatric blood & cancer, 62 Suppl 5(Suppl 5), S632–S683. https://doi.org/10.1002/pbc.25761
