“Η αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ γιατρού και ασθενούς είναι μια βασική κλινική λειτουργία που δεν μπορεί να μεταβιβασθεί ή να ανατεθεί σε άλλα πρόσωπα... Οι διαπροσωπικές ικανότητες του γιατρού καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ικανοποίηση και τη συμμόρφωση του ασθενούς και επηρεάζουν θετικά την έκβαση της υγείας… Η ολοένα μικρότερη ικανοποίηση του κοινού από το ιατρικό επάγγελμα σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με ελλείμματα στην κλινική επικοινωνία “.
[ Μιλώντας με τον Ασθενή – Παπαγιάννης Α. University Studio Press.]
Το να μιλά ένας γιατρός στον ασθενή του, ειδικά όταν αυτό που πρέπει να ειπωθεί είναι η ανακοίνωση μιας σοβαρής/απειλητικής για τη ζωή ασθένειας , απαιτεί συγκεκριμένες δεξιότητες επικοινωνίας. Αυτές δεξιότητες μαθαίνονται και αν και μπορεί κάποιος γιατρός να μην γνωρίζει εκ των προτέρων το πώς να μιλήσει στον ασθενή του με λίγη προσωπική δουλειά μπορεί να μάθει το πώς να το κάνει. Οι γιατροί συχνά φοβούνται να μιλήσουν ανοιχτά με τον ασθενή τους γιατί πιστεύουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα τους αυξήσουν το άγχος και το φόβο αλλά η πραγματικότητα είναι ακριβώς η αντίθετη. Το να μοιράζεστε ειλικρινά και να συζητάτε με τον ασθενή τους μειώνει το φόβο και εμψυχώνει τον ασθενή.
Κάποιοι φόβοι που έχουν οι ασθενείς είναι οι ακόλουθοι:
ü Η ένταση του πόνου
ü Η ανικανότητα να τα βγάλουν πέρα.
ü Ότι θα πεθάνουν μόνοι τους.
ü Ότι μπορεί να θαφτούν ζωντανοί.
ü Ότι τα πράγματα που τους προτείνεται θα είναι είτε άχρηστα είτε πολύ επώδυνα.
Πολλοί ασθενείς βρίσκουν καθησυχαστικό το γεγονός ότι ο γιατρός τους, τους μιλά ειλικρινά. Ο λόγος είναι απλός. Ο φόβος λιγοστεύει όταν τον μοιραζόμαστε. Η αρρώστια ή ο επικείμενος θάνατος δεν θα εξαφανιστούν αλλά ο φόβος του ασθενή θα λιγοστέψει και θα τον βοηθήσει να πάρει ορθές αποφάσεις για τη θεραπεία του και τη ζωή του.
Βασικές πληροφορίες.
ü Βρείτε χρόνο για τον ασθενή σας. Το πεντάλεπτο δεν είναι αρκετό.
ü Βρείτε τον κατάλληλο χώρο για να κάνετε αυτή τη συζήτηση (στο ιατρείο μπορεί να είναι πιο εύκολα τα πράγματα, σε ένα μεγάλο νοσοκομείο όμως πολλοί γιατροί δεν έχουν τη δυνατότητα να βρουν ένα ιδιωτικό προφυλαγμένο χώρο.)
ü Ζητήστε από τον ασθενή σας να κάτσει. (Μπορεί να ζαλιστεί , μπορεί να λιποθυμήσει.)
ü Μιλήστε με απλές , κατανοητές λέξεις για την ασθένεια του χωρίς να προσθέτετε ιατρικούς όρους που μπορεί να αποπροσανατολίσουν ή να μπερδέψουν τον ήδη μπερδεμένο και φοβισμένο ασθενή.
ü Δώστε λίγο χρόνο στον ασθενή σας να αφομοιώσει τις πληροφορίες που του μεταφέρατε. Μείνετε δηλαδή για λίγο σιωπηλοί.
ü Ρωτήστε τον ασθενή σας τι κατάλαβε ότι πρέπει να κάνει για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχει παρανοήσει τα λεγόμενα σας. (Πολλοί έμπειροι γιατροί θα σας διαβεβαιώσουν ότι άλλα πράγματα είπαν στους ασθενείς τους και άλλα πράγματα κατανόησαν εκείνοι. Θυμηθείτε είναι μια δύσκολη στιγμή γεμάτη άγχος.)
ü Πείτε στον ασθενή σας ότι θα είστε διαθέσιμος για εκείνον σε ότι χρειαστεί και τηρήστε την υπόσχεσή σας.
Η επικοινωνία με έναν άνθρωπο που νοσεί είναι κάτι πολύ περισσότερο από «καλές δεξιότητες». Εμπεριέχουν το ρίσκο (εκ μέρους του γιατρού) να εμπλακεί προσωπικά με τον ασθενή. Και αυτό ισοδυναμεί εξ΄αρχής με απώλεια.
Κάτω από ειδικές συνθήκες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω φράσεις για να βοηθήσετε παραπάνω τον ασθενή σας.
Μιλήστε για την επιθυμία σας να μάθετε τι σκέφτεται: «Αναρωτιέμαι ποιες είναι οι σκέψεις που έχεις γύρω από το θέμα της ασθένειας σου. Είμαι εδώ για να σε ακούσω.»
Αν ο ασθενής δείχνει να φοβάται πείτε: «Σε βλέπω φοβισμένο/η και φοβάμαι και εγώ αλλά θέλω να ξέρεις ότι είμαι πρόθυμος/η να μιλήσουμε για οτιδήποτε σε απασχολεί.” Μετά απλά ακούστε:
Αν ο ασθενής είναι σε άρνηση ή δεν θέλει να μιλήσει, σεβαστείτε αυτήν του την ανάγκη. Απλά αφήστε το μήνυμα ότι , η πόρτα σας είναι ανοιχτή αν αλλάξει γνώμη. Παραπέμψετε τον ασθενή σας σε έναν ειδικό της ψυχικής υγείας χωρίς να του «κλείνετε την πόρτα.» Πείτε κάτι σαν: «Στο νοσοκομείο υπάρχουν οι ειδικοί που μπορούν να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε καλύτερα τη φάση που περνάτε. Θα θέλατε να κλείσετε ένα ραντεβού και έπειτα να τα ξαναπούμε;»
Πώς να μιλήσετε σε έναν άνθρωπο που πεθαίνει.
Οι άνθρωποι που πεθαίνουν είναι καταδικασμένοι να πεθαίνουν μέσα στη μοναξιά και την απομόνωση.Κατά ένα περίεργο τρόπο, μοιάζει ο θάνατος στη σημερινή εποχή, να είναι κάτι το οποίο οι άνθρωποι δεν θέλουν να μιλούν για αυτό. Ο γιατρός πολλές φορές θέλει να πει γρήγορα τα νέα και να δώσει ελπίδες ακόμα και όταν αυτές πραγματικά δεν υπάρχουν. Αν και σε πολλά νοσοκομεία υπάρχουν πλέον οι κοινωνικές υπηρεσίες (με ψυχολόγους, συμβούλους ψυχικής υγείας ή κοινωνικούς λειτουργούς) που μπορούν να παραπέμψουν τον ασθενή τους, οι ίδιοι οι ασθενείς θα ωφεληθούν διπλά αν πάρουν το μήνυμα ότι, μπορούν να μιλήσουν και με το γιατρό τους για το θέμα αυτό.
Μιλώντας για μια ασθένεια απειλητική για τη ζωή στην οικογένεια μπορεί να είναι μια μεταμορφωτική εμπειρία για την οικογένεια και τον ίδιο τον άρρωστο. Όταν μία μορφή εξουσίας (όπως είναι ο γιατρός) μιλά ανοιχτά, με σεβασμό για το θάνατο, δίνει το μήνυμα ότι όλα μπορούν να ειπωθούν. Οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό, θα χρειαστεί να θυμούνται ότι οι απέναντι τους έχουν ανθρώπους που φοβούνται, είναι αγχωμένοι, μπερδεμένοι ή και θυμωμένοι –ανεξάρτητα αν το δείχνουν ή όχι. Το μυστικό για μία καλή επικοινωνία με τον ασθενή είναι να θυμόμαστεσυνειδητά ότι μπορεί να βρεθούμε και εμείς από την «άλλη πλευρά του γραφείου».
Ας δούμε τα συναισθήματα που βιώνει κάποιος ασθενής στην ενημέρωση του από το γιατρό του για μια εγχείρηση, μία ιατρική εξέταση ή μια ασθένεια απειλητική για τη ζωή.
Τα στάδια:
Αρχικό σοκ: «Τι έγινε;». Μπορεί να συνοδεύεται από άρνηση: «Αδύνατο, αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει σε μένα».
Θυμός: «Γιατί σε μένα; Γιατί τώρα;».
Διαπραγμάτευση: «Τι έγινε; Γιατί έγινε; Πού έφταιξα;». Μπορεί να συνοδεύεται από ενοχές και τάση επιστροφής.
Θλίψη: «Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από αυτό» Η αυτοπεποίθηση φτάνει στο κατώτατο σημείο.
Αφύπνιση: «Ότι έγινε, έγινε και πρέπει να προσαρμοστώ και να το αντιμετωπίσω»
Λήψη αποφάσεων: «Θα το αντιμετωπίσω έτσι. Θα πάω να δώ έναν άλλο γιατρό, θα μείνω με τον δικό μου, θα κάνω και άλλες εξετάσεις κ.ο.κ »
Πραγματοποίηση των αποφάσεων: «Θα κάνω την εγχείριση, την εξέταση κ.α».
Αποδοχή, αρχειοθέτηση: «Τι διδάχτηκα από αυτήν μου την εμπειρία;».
Καλό είναι να θυμόμαστε ότι τα παραπάνω στάδια δεν είναι γραμμικά αλλά ακολουθούν μία κυκλική πορεία. Αυτή η κυκλική πορεία, είναι διαφορετική για κάθε άτομο.
Χρειάζεται αρκετή προσπάθεια να επανα- εκπαιδευθούμε στο να «ακούσουμε» τον ασθενή. Χρειάζεται να αφήσουμε στην άκρη στερεότυπα, προσωπικές αντιλήψεις και να ρισκάρουμε να φανούμε πιο ανθρώπινοι απ΄ότι υπολογίζουμε.
Το κέρδος από αυτή την στάση, θα είναι ότι, το λειτούργημα που ασκούμε θα πραγματοποιήσει τον αρχικό του σκοπό. Θα βρούμε νόημα σε αυτό που κάνουμε.
http://nancypsimenatos.blogspot.gr/2014/11/blog-post_38.html
