γράφει η Νάνσυ Ψημενάτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Όταν ένα παιδί έχει νοσηλευτεί για καρκίνο το να επιστρέψει στο σπίτι του, στους γονείς και τα αδέλφια του, στο οικείο περιβάλλον του αυτή η αλλαγή εκτός από το άγχος που επιφέρει συνοδεύεται από χαρά , ανακούφιση αλλά και προβληματισμούς για το μέλλον.
Η έναρξη της σχολικής χρονιάς μπορεί να δημιουργήσει άγχος και φόβο στους γονείς αφού οι ερωτήσεις που κατακλύζουν το μυαλό τους είναι πολλές:
Τι θα γίνει τώρα που θα πάει σχολείο;
Πως θα του φέρονται τα άλλα παιδιά;
Πως θα του φέρονται οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι;
Θα αντιμετωπίσει σχόλια για την εμφάνιση του;
Μήπως να μην το στείλω για φέτος και να βρω άλλον τρόπο για την διδασκαλία του;
Αυτές οι ερωτήσεις αν και απόλυτα κατανοητές καθρεφτίζουν τα έντονα συναισθήματα των γονιών και μπορεί να επηρεάσουν τη διάθεση των παιδιών και στάση τους απέναντι στο σχολείο.
Διαδικασία προσαρμογής
Πολλές φορές ξεχνάμε ότι η ζωή είναι γεμάτη διαδικασίες που απαιτούν τον χρόνο τους αλλά και την κατάλληλη προετοιμασία για να περάσουν. Η ανυπομονησία, η κούραση, οι εντάσεις , το συνεχόμενο άγχος θολώνουν την κρίση, την διαύγεια και την υπομονή που χρειάζεται για να γίνει εφικτή μια καινούρια προσαρμογή.
Ψυχραιμία
Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι τα περισσότερα παιδιά που έχουν νοσήσει από καρκίνο δεν αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες με την έναρξη του σχολείου ή την επιστροφή του σε αυτό. Αντίθετα χαίρονται που μπορούν και εντάσσονται σε μία ρουτίνα που δεν εμπεριέχει φάρμακα, εξετάσεις, πόνο, νοσοκομείο και γιατρούς. Μοιάζει να χειρίζονται από μόνα τους και με φυσικότητα τις όποιες ερωτήσεις προκύψουν εκ μέρους των άλλων παιδιών για την εμφάνισή τους (μπαντάνα, ξυρισμένο κεφαλάκι, ωχρή όψη, μάσκα κ.ο,κ) απαντώντας κάτι σαν:
Φοράω τη μάσκα μου γιατί δεν θέλω να ξανά αρρωστήσω
Το κεφάλι μου είναι ξυρισμένο γιατί αλλιώς θα έπεφταν τα μαλλιά μου
Τώρα θα πάω μέσα στη δασκάλα γιατί είναι η ώρα να πάρω το φάρμακο μου
Όλη αυτή η φυσικότητα πηγάζει από την άνεση με την οποία τα ίδια τα παιδιά έχουν για τις καταστάσεις ενώ οι ενήλικοι άθελα τους τις μετατρέπουν σε «ταμπού», δημιουργώντας μια έννοια μυστηρίου και απαγορευμένου.
Πως μπορεί να αντιμετωπιστούν οι ερωτήσεις
Τόσο παιδιά όσο και ενήλικοι μπορεί να κάνουν ερωτήσεις σε σας τους ίδιους ή το παιδί σας γύρω από την ασθένεια του. Συνήθως τα κίνητρα των ανθρώπων που ρωτούν κυμαίνονται από την απλή περιέργεια ως την επιθυμία να φανούν χρήσιμοι και να δείξουν την αγάπη τους και το νοιάξιμο τους.
Το αν θα απαντήσετε σε αυτές τις ερωτήσεις ή αν θα εκπαιδεύσετε το παιδί σας να απαντά σε αυτές είναι μια προσωπική επιλογή. Είναι σημαντικό όμως να κατανοήσετε ότι το παιδί μπορεί να έχει διαφορετική επιθυμία από τη δική σας θα χρειαστεί να σεβαστείτε αυτό που το ίδιο θα επιλέξει για τον εαυτό του χωρίς να του επιβάλλεται τη δική σας γνώμη ή άποψη.
Οι απαντήσεις λοιπόν μπορεί να εμπεριέχουν φράσεις όπως: «Σε ευχαριστώ που με ρωτάς αλλά δεν θα ήθελα να το συζητήσω τώρα» ή «Σε ευχαριστώ που ρωτάς , όχι ο καρκίνος δεν κολλάει»
Οι αλλαγές στην εμφάνιση
Βοηθήστε το παιδί να νοιώσει άνετα με τον εαυτό του όπως εκείνο νοιώθει άνετα. Κάποια παιδιά δεν θέλουν να φορέσουν τίποτε στο κεφάλι τους και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τα υποχρεώσετε να κάνουν κάτι αντίθετο από την δική τους επιθυμία.
Ντύστε με ρούχα που θα το κάνουν να αισθάνεται όμορφα και θα είναι συμβατά με το γούστο του.
Οι δύσκολες καταστάσεις
Τόσο η έναρξη όσο και η επιστροφή στο σχολείο είναι ένα σημαντικό βήμα στη ζωή του παιδιού. Δίνει νόημα στη μέρα του, θα το βοηθήσει να χτίσει αυτό εκτίμηση, θα διασκεδάσει και φυσικά θα το φέρει αντιμέτωπο με άλλα παιδιά που μπορεί να το πειράξουν ή να το κοροϊδέψουν. Τι γίνεται σε αυτήν την περίπτωση;
Το παιδί θα χρειαστεί να μάθει να προστατευτεί τον εαυτό του, θα μάθει να βάζει όρια, να ζητάει βοήθεια από τη δασκάλα του ή τον δάσκαλο του, με λίγα λόγια θα μάθει να κάνει ότι κάνουν τα παιδιά όταν δέχονται πείραγμα ή εκφοβισμό.
Η ψυχή ενός γονέα που το παιδί μου έχει νοσήσει από καρκίνο είναι γεμάτη από φόβο. Από εκείνη την πρώτη αρχική διάγνωση μέχρι και σήμερα ο φόβος είναι μέσα του σε διάφορες μορφές. Άλλοτε κοιμισμένος, άλλοτε μεταμφιεσμένος και άλλοτε τόσο μεγάλος που του κόβει την ανάσα. Αυτός ο φόβος μετατρέπεται πολλές φορές σε θυμό και οργή όταν γίνει μάρτυρας ενός συμβάντος που στοχοποιεί το παιδί του εξ΄αιτίας της ασθένειας ή της εμφάνισης του. Παρ΄ολο που τα συναισθήματα που νοιώθει είναι φυσικά ο τρόπος με τον οποίο θα τα διαχειριστεί είναι ζωτικής σημασίας για τον ίδιο, το παιδί του και τις σχέσεις του παιδιού με το περιβάλλον του.
Οι λύσεις
Διδάξτε στο παιδί σας το πώς να βάζει όρια
Διδάξτε στο παιδί σας να ζητά βοήθεια όταν την χρειάζεται
Ζητήστε από τις δασκάλες/δασκάλους να είναι σε επαγρύπνηση σχετικά με το παιδί χωρίς όμως να γίνονται φορτικοί ή να το ξεχωρίζουν από τα άλλα παιδιά
Ανακαλύψτε το πώς θα ήθελα να απαντά το παιδί σας σε ερωτήσεις που του γίνονται και κάντε μαζί πρακτική.
Μην προσπαθείτε να επιβάλλετε τις απόψεις στο παιδί.
Μη διστάσετε να ζητήσετε εσείς βοήθεια αν κρίνετε ότι το περιβάλλον του σχολείου είναι εχθρικό για παιδί σας και παρά τις συστάσεις δεν αλλάζει η κατάσταση.
Καθώς το παιδί θα γυρίσει στο σχολείο, τα όποια θέματα προκύψουν συνήθως λύνονται και έπειτα… θα δημιουργούνται άλλα. Η πρώτη κατασκήνωση… το πρώτο του ποδήλατο… η πρώτη του ερωτική σχέση. (Αγχωθήκατε;)
