αναδημοσίευση από το https://nancypsimenatos.blogspot.gr
γράφει η Νάνσυ Ψημενάτου Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Να πας για θεραπεία; Τρελάθηκες; Αυτοί θα πάρουν τα λεφτά σου και θα σε κάνουν χειρότερα.
Μια φίλη μου , μίσησε τους γονείς της και δεν τους μιλάει πια. Καλύτερα να το σκεφτείς καλά.
Από τότε που πήγες «εκεί» άλλαξες. Κουβέντα δεν σηκώνεις πια. Είσαι σίγουρος ότι σου κάνει καλό;
– Άσε καλέ, αυτή χώρισε το ζευγάρι , δεν είχαν πρόβλημα όταν αποφάσισαν να την επισκεφτούν.
Ένας ξάδελφος πήγε σε έναν από αυτούς και άρχισε να παίρνει φάρμακα και τώρα δεν μπορεί να τα κόψει.
Έχουν κλείσει σπίτια … Από τη δυστυχία του κοσμάκη ζουν
Μόδα έγινε τώρα, να πηγαίνεις για θεραπεία, άσε μας καλέ.
Οι παραπάνω φράσεις είναι μόνο λίγες από τις μομφές που έχουν ακουστεί για τους επαγγελματίες που δουλεύουν στο χώρο της ψυχικής υγείας. Στην Ελλάδα επικρατεί σύγχυση και φόβος γύρω από αυτά τα επαγγέλματα και στους ανθρώπους που τα εξασκούν αποδίδονται είτε μυθικές δυνάμεις είτε οι υπηρεσίες τους αντιμετωπίζονται με υποτίμηση και χλευασμό. Για ποιους λόγους όμως συμβαίνει κάτι τέτοιο;
Στερεότυπα, φόβος και άγνοια
Η τηλεόραση με την πανίσχυρη δύναμη της – αλλά και την τεράστια άγνοια της – παρουσιάζει πολλές φορές τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας σαν τους ειδικούς που θα πουν στον πελάτη τους «τι να κάνει και πώς να ζήσει». Ο ειδικός παρουσιάζεται να δίνει συμβουλές και κατευθύνσεις . Συνταγογραφεί φάρμακα. Χειραγωγεί και «κάνει πλύση εγκεφάλου». Αποφασίζει για τη ζωή ενός άλλου ανθρώπου. Παρακολουθώντας μια ταινία παρατηρούμε ότι συνήθως στους υπότιτλους η μετάφραση στη φράση: «Κάνω θεραπεία» μεταφράζεται στα ελληνικά με τη φράση: «Κάνω ψυχανάλυση». Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που επηρεασμένοι από τις ταινίες αναζητούν το «ντιβάνι» για να ξαπλώσουν ή σχολιάζουν λέγοντας κάτι σαν: «Α, έχετε χαρτομάντιλα όπως και στις ταινίες» ή «Όπως έχω δει σε μια ταινία εσείς θα ρωτάτε και εγώ θα απαντάω».
Στον πραγματικό κόσμο οι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας δεν λένε στον πελάτη τους τι να κάνει και δεν δίνουν συμβουλές. Δεν κάνουν πλύση εγκεφάλου, δεν κάνουν θαύματα, δεν διαβάζουν τη σκέψη του, δεν προβλέπουν το μέλλον και δεν αναφέρονται στα ζώδια. Δεν συνταγογραφούν φάρμακα. (Ο ψυχίατρος είναι ο μόνος υπεύθυνος για την συνταγογράφηση φαρμάκων επειδή έχει σπουδάσει ιατρική και έχει εξειδικευτεί στην ψυχιατρική).
Η θεραπευτική διαδικασία αφορά την επαφή δύο ανθρώπων που σταδιακά χτίζουν μια σχέση εμπιστοσύνης ώστε να βοηθηθεί ο πελάτης να δει από διαφορετική οπτική τα θέματα που τον απασχολούν. Παρόλα τα στερεότυπα που επικρατούν και την παραπληροφόρηση είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι η θεραπευτική διαδικασία είναι μια διαδικασία οριοθετημένη με σεβασμό προς τον πελάτη. Τον βοηθά να κάνει τις αλλαγές που ο ίδιος έχει επιλέξει και ο θεραπευτής δεν έχει καμία γνώμη πάνω στα ζητούμενα του πελάτη του. Τον υποστηρίζει στη διαδικασία της αυτογνωσίας.
Επίρριψη ευθυνών στους άλλους
Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι όταν κάποιος άνθρωπος επισκέπτεται έναν επαγγελματία της ψυχικής υγείας το κίνητρο του είναι η αλλαγή. Θέλει να αλλάξει πράγματα στον εαυτό του ή στη ζωή του που δεν λειτουργούν πλέον για αυτόν. Με τη βοήθεια του θεραπευτή του οι αλλαγές που ο ίδιος επιλέγει – άλλοτε αργά και άλλοτε με πιο γρήγορους ρυθμούς – επιτυγχάνονται. Αυτές οι αλλαγές δεν είναι πάντα καλοδεχούμενες από το περιβάλλον του ατόμου και δεν είναι λίγες οι φορές που οι οικείοι του θεωρούν υπεύθυνο για την αλλαγή του αγαπημένου τους, τον θεραπευτή του. Τότε ξεκινούν οι συγκρούσεις : «Πριν πας εκεί, δεν είχαμε προβλήματα», « Σου κάνει πλύση εγκεφάλου , δεν το βλέπεις;» «Σταμάτα να πηγαίνεις αλλιώς…» Μοιάζει σαν να αρνούνται να δεχτούν το γεγονός ότι άνθρωπος τους αλλάζει, διεκδικεί τη ζωή του και αυτό το κάνει με τη δική του θέληση. Δεν είναι ένα άβουλο πλάσμα χωρίς κρίση και δύναμη που άγεται και φέρεται από τις επιθυμίες κάποιου άλλου.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι συνοδεύουν με χαρά τον αγαπημένο τους στο ταξίδι της αλλαγής. Αφού περάσουν από τα άβολα συναισθήματα που συνοδεύουν κάθε καινούρια αρχή όπως για παράδειγμα το φόβο και το άγχος διαπιστώνουν με έκπληξη ότι αυτή η διαδικασία ωφελεί όχι μόνο τον άνθρωπο τους αλλά και την ίδια τη σχέση. Μάλιστα δεν είναι λίγες οι φορές που παροτρύνουν τον αγαπημένο τους, χαριτολογώντας: «Άντε πότε έχεις τη συνεδρία σου να πας να ηρεμήσεις και εσύ και εγώ;» Κάποιες φορές μάλιστα οδηγούνται και οι ίδιοι στην διαδικασία της αυτογνωσίας βλέποντας το θετικό αντίκτυπο που έχει η επιλογή του συντρόφου τους στη δικιά του ζωή.
Μια δύσκολη πραγματικότητα
Φυσικά δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια μπροστά σε μια πραγματικότητα. Μικρή μερίδα των επαγγελματιών της ψυχικής υγείας έχει δημιουργήσει προβλήματα σε ανθρώπους οι οποίοι αναζήτησαν βοήθεια. Σε κάθε επαγγελματικό κλάδο υπάρχουν άτομα τα οποία μπορεί να βλάψουν με τη στάση τους και τη συμπεριφορά τους. Για την αποφυγή αυτών των καταστάσεων συνιστάται ένθερμα να μην διστάζουμε να θέτουμε ερωτήσεις όταν αποφασίζουμε να συνεργαστούμε με κάποιον επαγγελματία της ψυχικής υγείας . Σε κοινή θέα μέσα στο γραφείο τους, οι επαγγελματίες αναρτούν τις πιστοποιήσεις τους και απαντούν χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα σε ερωτήσεις όπως: « Που έχετε σπουδάσει»; «Ποια είναι η εμπειρία σας»; « Έχετε κάνει προσωπική θεραπεία ο ίδιος;» «Αναφέρεστε σε κάποιον επόπτη;» «Τι λέει ο κώδικας δεοντολογίας τους επαγγέλματος σας», «Που μπορώ να απευθυνθώ αν αντιμετωπίσω πρόβλημα μαζί σας;», «Τι ακριβώς θα κάνουμε εδώ;»
Όλες οι παραπάνω ερωτήσεις βοηθούν στο να πάρουμε τις κατάλληλες πληροφορίες και να αισθανθούμε όσο το δυνατόν πιο σίγουροι για την επιλογή μας. Επιπρόσθετα είναι καλό να θυμόμαστε ότι η θεραπευτική διαδικασία βελτιώνει την ποιότητα της ζωή μας, μας επανασυνδέει με τη χαρά και χαρακτηρίζεται από σεβασμό προς τα θέλω και τις επιθυμίες μας.
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζητούν βοήθεια και επιθυμούν να γνωρίσουν τον εαυτό τους. Αυτή η εμπειρία μπορεί να είναι μια από τις πιο σημαντικές στη ζωή του αφού βοηθά σε πολλά επίπεδα. Ένας άνθρωπος που ακολουθεί το μονοπάτι της αυτογνωσία, υπερβαίνει τα άγχη και τους φόβους τους κάνοντας μια πράξη γενναιότητας. Σίγουρα θα είναι προς όφελος του ίδιου αλλά και των αγαπημένων του να βρει αποδοχή και στήριξη σε αυτή την επιλογή του η οποία μπορεί να φέρει χαρά και ευτυχία όχι μόνο στον ίδιο αλλά και στις σχέσεις του με την προϋπόθεση ότι αυτές οι σχέσεις έχουν σαν βάση τον σεβασμό και την εκτίμηση ανάμεσα στα μέλη της.
Βιβλία για περεταίρω μελέτη
Bukai J, Να σου πω μια ιστορία
De Board Robert, Ο Βάτραχος στο ντιβάνι
Linder R, Η ώρα των πενήντα λεπτών
Yalom Ι, Όταν έκλαψε ο Νίτσε
