γράφει ο Δημήτρης Κουτζαμάνης, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Συντονιστής της Ομάδας Γονέων του ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ
Μια από τις πιο δύσκολες αποστολές μας ως γονείς τις μέρες αυτές είναι η προσπάθεια μας να διαχειριστούμε το άγχος που μας προκαλεί η πανδημία του Covid – 19 και οι περιορισμοί και οι αλλαγές στη ζωή μας. Τις δεξιότητες που εμείς θα χρησιμοποιήσουμε, θα αντιγράψουν τα παιδιά και θα χρησιμοποιήσουν ανάλογα για να διαχειριστούν κρίσεις στην εφηβεία αλλά και την ενήλικη ζωή τους. Ταυτόχρονα είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι τα συναισθήματα που βιώνουμε επηρεάζουν τα παιδιά τα οποία είναι πιθανόν να υιοθετήσουν περίεργες ή παράξενες συμπεριφορές.
Στα επαγγέλματα της ψυχικής υγείας οι ειδικοί δεν κουραζόμαστε να επιμένουμε στη φροντίδα του εαυτού.
Στην προσπάθεια μας να βοηθήσουμε τα παιδιά χρειάζεται να έχουμε πρώτα φροντίσει τον εαυτό μας.
Φροντίζουμε το σώμα, με σωστή διατροφή, φροντίζουμε το πνεύμα με στιγμές ηρεμίας ή πρακτικών διαλογισμού ή προσευχής, φροντίζουμε τη ψυχή περιορίζοντας την έκθεση μας σε ειδήσεις γύρω από τις συνέπειες του Covid – 19.
Όταν μεταφέρουμε στα παιδιά την επικαιρότητα, αναφερόμαστε μόνο στα γεγονότα χρησιμοποιώντας λέξεις που είναι κατάλληλες για την ηλικία τους. Μπορούμε για παράδειγμα να πούμε ότι ο ιός μεταδίδεται μέσω του βήχα και του φταρνίσματος και τα συμπτώματα είναι ο πυρετός και ο βήχας.
Λεπτομέρειες όπως οι περιγραφές των συμπτωμάτων ή οι ακριβείς αριθμοί των θανάτων ανά την υφήλιο είναι μάλλον άχρηστες πληροφορίες για τα παιδιά και το μόνο που θα επιφέρουν είναι ένταση του άγχους.
Ρωτάμε τα παιδιά να μοιραστούν τις δικές τους σκέψεις και τα συναισθήματα τους για αυτό που συμβαίνει. Με τον τρόπο αυτό ακούμε τις δικές τους σκέψεις και τα συναισθήματα τους και έχουμε τη δυνατότητα να διορθώσουμε τυχόν παρανοήσεις ή διαστρεβλώσεις. Θυμηθείτε ότι ο στόχος της επικοινωνίας μας με τα παιδιά είναι να μην μείνουν εγκλωβισμένα στο φόβο και το άγχος.
Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε λέξεις που στιγματίζουν ανθρώπους λόγω της φυλής ή της ηλικίας τους ή αν έχουν νοσήσει από τον ιό. Εκφράσεις όπως «οι κινέζοι φταίνε ή οι γέροι είναι επικίνδυνοι» στιγματίζουν ανθρώπους και γεννούν μίσος.
Εξηγήστε με απλά λόγια, τους λόγους που δεν μπορούν να πάνε σχολείο, σε παιδότοπους ή να συναντήσουν τους φίλους τους. Τα παιδιά έχασαν τη ρουτίνα τους, την αγαπημένη τους δασκάλα και τους φίλους τους. Αυτή η απώλεια αν δεν εξηγηθεί ότι θα είναι προσωρινή θα μεγεθύνει το άγχος και τους φόβους τους. Εναλλακτικά, ενθαρρύνετε τα να χρησιμοποιούν εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας μέσα από βιντεοκλήση ή το διαδίκτυο.
Καλό είναι να μην χρησιμοποιείται ψέματα στην επικοινωνία σας με το παιδί καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να βλάψει την εμπιστοσύνη που έχουν σε εσάς. Αυτή η εμπιστοσύνη δεν πρέπει να κλονιστεί γιατί τα παιδιά μετά θα φοβούνται όχι μόνο τον έξω κόσμο αλλά και εσάς τους ίδιους.
Περάστε χρόνο μαζί τους επιλέγοντας να παίζεται μαζί παιχνίδια τους. Γίνεται δημιουργικοί. Ακόμα και οι καθημερινές ανάγκες και φροντίδας του σπιτιού μπορούν να αναχθούν σε παιχνίδι.
Να θυμάστε ότι δεν είστε υπεύθυνοι να τα διατηρείτε συνεχώς τα παιδιά σε εγρήγορση. Είναι λογικό ότι θα βαρεθούν και θα χρειαστεί να αυτοσχεδιάσουν κάποιες φορές τρόπους να περνούν το χρόνο τους ή να διαχειριστούν τη βαρεμάρα τους.
Αν κάποιο μέλος της οικογένειας νοσήσει ή μπει σε καραντίνα, εξηγήστε του το λόγο που γίνετε αυτό. Εάν υπάρχει η δυνατότητα, δώστε του την ευκαιρία να επικοινωνεί με τον άνθρωπο που νοσεί μέσω διαδικτύου, ακόμα και αν βρίσκεται περιορισμένος στο διπλανό δωμάτιο.
Σε περίπτωση που το παιδί νοσεί από κάποια απειλητική για τη ζωή του ασθένεια, ακολουθήστε τους κανόνες υγιεινής, κοινωνικοποίησης και τις συμβουλές του γιατρού σας. Καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού είναι ευάλωτο ή σε καταστολή τον τελευταίο λόγο για τις όποιες δράσεις χρειάζεται να πάρουμε τον έχει ο/η ιατρός του παιδιού.
Τέλος, κρατήστε ζωντανή την ελπίδα επιβεβαιώνοντας στα παιδιά με ρεαλιστικό τρόπο ότι η κατάσταση αυτή θα τελειώσει. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το παράδειγμα της Γουχάν, της πόλης που ξεκίνησαν όλα και το πως η κατάσταση αυτή βρίσκεται πλέον υπό έλεγχο.
