γράφει η Δρ. Νικολέτα Κοΐνη, M.D., πιστοποιημένη Ιατρός Λειτουργικής, Προληπτικής, Αντιγηραντικής και Αναγεννητικής Ιατρικής από την Αμερικανική Ακαδημία Αντιγηραντικής Ιατρικής
Το σώμα μας αντιδρά με θετικό ή αρνητικό τρόπο στις διατροφικές επιλογές μας αλλά και στον τρόπο ζωής που κάνουμε συνολικά. Σκεφτείτε ότι, το 50% του αποτελέσματος που επιφέρει η Ιατρική στην υγεία μας εξαρτάται από το πόσο δεκτικοί είμαστε στο να αλλάξουμε τη διατροφή μας αλλά και τη σωματική μας δραστηριοποίηση. Και αυτό αφορά όλους μας, ανεξαρτήτως ηλικίας. Για να γίνει καλύτερα κατανοητό αυτό που λέω, σκεφτείτε πως η αγαπημένη συνήθεια των περισσοτέρων από εμάς να καταναλώνουμε σάκχαρα, και δεν εννοώ μόνο τα γλυκά, αλλά το άμυλο γενικότερα, είναι μια συνήθεια που τελικά μας στερεί χρόνια ζωής.
Η πιο τρανή απόδειξη γι’ αυτό είναι η αποτυχία της λεγόμενης «κλασικής υγιεινής διατροφής» να μας προστατεύσει από χρόνιες παθήσεις, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης τύπου ΙΙ, οι νεφρικές διαταραχές, η αθηροσκλήρωση, η υπέρταση, οι διαταραχές του δέρματος και της όρασης και πολλές άλλες.
Γιατί, ενώ κατά την κλασική υγιεινή διατροφή αποφεύγουμε τα λιπαρά, τρώμε πολλά λαχανικά και φρούτα, πίνουμε χυμούς, τρώμε όσπρια, άλιπα γαλακτοκομικά, δημητριακά και περιορίζουμε το κρέας, δεν καταφέρνουμε να μείνουμε υγιείς και να γλιτώσουμε απ’ τις χρόνιες παθήσεις;
Η απάντηση είναι απλή. Γιατί, όπως έχει αποδείξει η Λειτουργική Ιατρική, τα λίπη είναι σχετικά ‘αθώα’ σε σχέση με τις βλάβες που προκαλούν τα σάκχαρα στο οργανισμό μας.
Όταν λέμε σάκχαρα, δεν εννοούμε μόνο τη ζάχαρη και τις λοιπές τεχνητές γλυκαντικές ουσίες. Ακόμα και τα φρούτα περιέχουν σάκχαρα και γι’ αυτό θέλουν προσοχή. Η αναλογία λαχανικών και φρούτων πρέπει να είναι 8:2, γιατί όταν ανεβαίνει το σάκχαρο στο αίμα μας, έστω και για μερικές ώρες, αυξάνεται η γλυκοζυλίωση, η οποία είναι βασικός μηχανισμός πολλών νοσημάτων.
Η γλυκοζυλίωση, μια ανεξέλεγκτη βιολογική διαδικασία, είναι ουσιαστικά μια μη-ενζυματική αντίδραση μεταξύ των πρωτεϊνών και των σακχάρων, που μεταβάλλει σημαντικά τη δομή και λειτουργία των πρωτεϊνών.
Κατά την γλυκοζυλίωση, ένα μόριο σακχάρου προσκολλάται σε μια πρωτεΐνη με αποτέλεσμα το σχηματισμό μιας μη λειτουργικής δομής γλυκοζυλιωμένης πρωτεΐνης, που ονομάζεται ‘προηγμένα τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης’ ή Advanced glycation end products εν συντομία AGEs, όπως είναι η αγγλική ορολογία. Μάλιστα, επιστημονικές μελέτες τα τελευταία 20 χρόνια έχουν αποδείξει ότι τα AGEs εμπλέκονται στις περισσότερες από τις χρόνιες ασθένειες που συνδέονται με τη γήρανση.
Επειδή οι πρωτεΐνες είναι παρούσες σε όλο το σώμα και η επίπτωση των AGEs σε αυτές είναι καταστροφική. Αυτό επηρεάζει ολόκληρο το σώμα μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αρτηριοσκλήρυνση και η μειωμένη ικανότητα των αρτηριών να ανταποκριθούν στο στρες. Πρόκειται για αποτελέσματα της διαδικασίας που συμβαίνει όταν οι βασικές δομικές πρωτεΐνες του σώματος, όπως το κολλαγόνο, αλληλεπιδρούν άμεσα με τα AGEs. . Η αποσύνθεση του κολλαγόνου -που βρίσκεται σε όλα τα μέρη του σώματος, ειδικά στο δέρμα, τα μάτια, τα αιμοφόρα αγγεία και τα νεύρα- δεν προκαλεί μόνο την εμφάνιση των ρυτίδων, αλλά την εκδήλωση καταρράκτη καθώς και τη σκλήρυνση των αγγείων και την αυξημένη ταχύτητα και δύναμη της ροής αίματος μέσα σε αυτά. Οι διαδικασίες αυτές επιταχύνονται σε διαβητικούς ασθενείς, των οποίων η περιεκτικότητα σε ζάχαρη αίματος είναι συχνά αυξημένη.
Οι κύριες πηγές των προηγμένων τελικών προϊόντων γλυκοζυλίωσης είναι, τα τρόφιμα, ο μεταβολισμός μας και ο φυσικός μηχανισμός γήρανσης του σώματός μας.
Τα τρόφιμα που μαγειρεύονται σε υψηλές θερμοκρασίες, είναι μια μαγειρική τεχνική που δίνει το έναυσμα για το σχηματισμό των AGEs. Καθώς θερμαίνονται ή μαγειρεύονται τα σάκχαρα με τις πρωτεΐνες εν τη απουσία νερού, σχηματίζονται τα AGEs. Μάλιστα, μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι άνθρωποι με τα υψηλότερα ποσοστά καρδιαγγειακών επιπλοκών, έτρωγαν περισσότερα από αυτά τα γλυκοζυλιωμένα προϊόντα. Για κάθε μονάδα αύξησης των προσλαμβανόμενων AGEs, κάθε συμμετέχων είχε 3,7 περισσότερες πιθανότητες να έχει μεσαίο έως υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου.
Σε ότι αφορά τον μεταβολισμό και τη γήρανση του σώματος, οι υδατάνθρακες, είτε απλοί, είτε σύνθετοι, όταν μεταβολίζονται από το σώμα επηρεάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Η περισσότερη από την ποσότητα του σακχάρου στο αίμα πηγαίνει στην παροχή της ενέργειας, που χρειάζεται το σώμα για να λειτουργήσει σωστά. Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό του σακχάρου στο αίμα είναι γλυκοζυλιωμένο, σε μορφή AGEs, δίνοντας το έναυσμα για την εκδήλωση πολλών χρόνιων παθήσεων.
Θα πρέπει να αποφεύγουμε τα πολλά σάκχαρα και να επιλέγουμε με σύνεση τα λιπαρά που καταναλώνουμε στη διατροφή μας, με στόχο την επίτευξη της βέλτιστης υγείας.
