Προκαλεί η ζάχαρη καρκίνο;
Μήπως τροφοδοτεί τα καρκινικά κύτταρα, καθιστώντας ταν πιο επιθετικά;
Και πώς η ζάχαρη που καταναλώνουμε μέσω τροφίμων και ποτών επηρεάζει την υγεία μας και τι μπορεί να γίνει γι ‘αυτό;
Γλυκόζη – το καύσιμο της ζωής
Αν δοκιμάσετε να αναζητήσετε στο διαδίκτυο «ζάχαρη και καρκίνος» θα βρείτε αμεσως ανησυχητικές προειδοποιήσεις ότι η ζάχαρη είναι ο «λευκός θάνατος» και το «αγαπημένο φαγητό του καρκίνου».
Αλλά αυτή η ιδέα ότι η ζάχαρη είναι υπεύθυνη για την εκκίνηση ή την τροφοδοσία της ανάπτυξης του καρκίνου, είναι μια υπερ-απλούστευση μιας πιο περίπλοκης βιολογίας.
Ας ξεκινήσουμε με το τι είναι στην πραγματικότητα η ζάχαρη.
Η ζάχαρη βρίσκεται σε πολλές και διαφορετικές μορφές. Η απλούστερη μορφή της είναι ακριβώς όπως ένα μόνο μόριο, όπως η γλυκόζη και φρουκτόζη. Αυτά τα μόρια απλών σακχάρων μπορούν να κολλήσουν μαζί, είτε σε ζεύγη, είτε ως μεγαλύτερες αλυσίδες μορίων. Όλοι αυτοί οι συνδυασμοί μορίων είναι υδατάνθρακες και αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας του σώματός μας.
Η πιο κοινή μορφή ζάχαρης που οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε είναι η επιτραπέζια ζάχαρη, η οποία διαλύεται στο νερό και έχει γλυκιά γεύση. Το σωστό της όνομα είναι σακχαρόζη και αποτελείται από κρυστάλλους γλυκόζης και φρουκτόζης. Επίσης είναι ραφιναρισμένη, πράγμα που σημαίνει ότι έχει υποστεί επεξεργασία για να εξαχθεί από κάποια φυσική πηγή (συνήθως ζαχαρότευτλα). Τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν επίσης να είναι υψηλά σε απλά σάκχαρα, για παράδειγμα το μέλι (που παράγεται κυρίως από γλυκόζη και φρουκτόζη) είναι σχεδόν καθαρή ζάχαρη.
Καθώς οι αλυσίδες ζάχαρης μεγαλώνουν, χάνουν τη γλυκιά τους γεύση και δεν διαλύονται πια στο νερό. Αυτές οι αλυσίδες ονομάζονται πολυσακχαρίτες και αποτελούν ένα μεγάλο συστατικό των αμυλούχων τροφών. Τα αμυλώδη τρόφιμα όπως το ρύζι, το ψωμί, τα ζυμαρικά και τα λαχανικά όπως οι πατάτες, μπορεί να μην έχουν γλυκιά γεύση, αλλά είναι υψηλά σε υδατάνθρακες.
Σε πολλά πράγματα που τρώμε υπάρχει ζάχαρη σε κάποια μορφή. Αυτό είναι καλό, επειδή τα σώματά μας βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν για να εργαστούν.
Σχεδόν κάθε μέρος του σώματός μας αποτελείται από ζωντανά κύτταρα. Και αυτά τα κύτταρα μας βοηθούν να βλέπουμε, να αναπνέουμε, να αισθανόμαστε, να σκεφτόμαστε και πολλά άλλα.
Ενώ η εργασία αυτών των κυττάρων στο σώμα μπορεί να διαφέρει, ένα πράγμα έχουν κοινό: Χρειάζονται ενέργεια για να επιβιώσουν και να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους.
Τα κύτταρα πρέπει με κάποιο τρόπο να μετατρέψουν τα θρεπτικά συστατικά από τη διατροφή μας σε μια μορφή ενέργειας που μπορούν να χρησιμοποιήσουν, που ονομάζεται ATP. Αυτή η διαδικασία είναι περίπλοκη, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι ξεκινάει με τη γλυκόζη.
Η γλυκόζη είναι το βασικό καύσιμο που δίνει ενέργεια σε κάθε κύτταρο μας. Όταν τρώμε ή πίνουμε πράγματα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε γλυκόζη, όπως τα ανθρακούχα ποτά, η γλυκόζη απορροφάται κατευθείαν στο αίμα μας και χρησιμοποιείται από τα κύτταρα μας. Εάν στο μενού υπάρχει ένα αμυλούχο φαγητό, όπως ζυμαρικά, τα ένζυμα στο σάλιο και στα υγρά που πραγματοποιούν την χώνευση το διασπούν και το μετατρέπουν σε γλυκόζη. Και αν για κάποιο λόγο δεν υπάρχει υδατάνθρακας στη διατροφή μας, τα κύτταρα μπορούν να μετατρέψουν το λίπος και τις πρωτεΐνες σε γλυκόζη ως έσχατη λύση, επειδή χρειάζονται γλυκόζη για να επιβιώσουν.
Εδώ είναι που ζάχαρη και καρκίνος αρχίζουν να σχετίζονται, επειδή ο καρκίνος είναι μια ασθένεια των κυττάρων.
Ζάχαρη και καρκίνος
Τα καρκινικά κύτταρα συνήθως αναπτύσσονται γρήγορα και πολλαπλασιάζονται με γρήγορους ρυθμούς, άρα απαιτείται πολύ ενέργεια. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται πολλή γλυκόζη.
Τα καρκινικά κύτταρα επίσης χρειάζονται και άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως αμινοξέα και λίπη.
Εδώ είναι που γεννιέται ο μύθος, δηλαδή ότι η ζάχαρη τροφοδοτεί τον καρκίνο: εάν τα καρκινικά κύτταρα χρειάζονται πολύ γλυκόζη, τότε το κόψιμο της ζάχαρης από τη διατροφή μας θα μπορούσε να σταματήσει την ανάπτυξη του καρκίνου. Δυστυχώς, δεν είναι τόσο απλό. Όλα τα υγιή κύτταρα μας χρειάζονται επίσης γλυκόζη και δεν υπάρχει τρόπος να πούμε στο σώμα μας να αφήσει τα υγιή κύτταρα να έχουν τη γλυκόζη που χρειάζονται, αλλά να μην την δίνουν στα καρκινικά κύτταρα.
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι μια δίαιτα χωρίς ζάχαρη μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου ή αυξάνεται η πιθανότητα επιβίωσης μετά την διάγνωση του.
Επιπρόσθετα, αυστηρά περιορισμένες δίαιτες με πολύ χαμηλές ποσότητες υδατανθράκων θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να βλάψουν την υγεία λόγω εξάλειψης τροφίμων που είναι καλές πηγές ινών και βιταμινών.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους ασθενείς με καρκίνο, επειδή μερικές θεραπείες μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους και να βάλουν το σώμα κάτω από μεγάλο στρες. Έτσι, η κακή διατροφή από αυστηρές δίαιτες θα μπορούσε επίσης να παρεμποδίσει την ανάρρωση ή ακόμα και να απειλήσει τη ζωή.
Τέλος της έρευνας για τη ζάχαρη;
Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η κοπή υδατανθράκων από τη διατροφή μας θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του καρκίνου, σημαντική έρευνα έχει δείξει ότι η κατανόηση των ανώμαλων τρόπων που τα καρκινικά κύτταρα κάνουν ενέργεια μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες.
Πίσω στη δεκαετία του ’50, ένας επιστήμονας που ονομάζεται Otto Warburg παρατήρησε ότι τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιούν μια διαφορετική χημική διαδικασία από τα φυσιολογικά κύτταρα για να μετατρέψουν τη γλυκόζη σε ενέργεια.
Τα υγιή κύτταρα χρησιμοποιούν μια σειρά χημικών αντιδράσεων σε μικρές κυψελωτές «μπαταρίες» που ονομάζονται μιτοχόνδρια. Το φαινόμενο Warburg, όπως αποκαλύφθηκε μετά την ανακάλυψη του Otto, περιγράφει πώς τα καρκινικά κύτταρα παρακάμπτουν τις «μπαταρίες» τους, ώστε να παράγουν ενέργεια πιο γρήγορα για να καλύψουν τη ζήτηση.
Αυτή η παράκαμψη για την παραγωγή ενέργειας μπορεί να είναι μια αδυναμία για ορισμένους τύπους καρκίνου που δίνει στους ερευνητές ένα πλεονέκτημα για την ανάπτυξη νέων θεραπειών.
Πρώτον, ανοίγει το δυναμικό για την ανάπτυξη φαρμάκων που κλείνουν τις διαδικασίες παραγωγής ενέργειας των καρκινικών κυττάρων, αλλά δεν σταματούν τα υγιή κύτταρα να παράγουν ενέργεια. Οι ερευνητές δοκιμάζουν φάρμακα που λειτουργούν με τον τρόπο αυτό.
Δεύτερον, οι ανώμαλες διαδικασίες στα καρκινικά κύτταρα μπορούν επίσης να τα αφήνουν λιγότερο προσαρμόσιμα όταν αντιμετωπίζουν έλλειψη άλλων θρεπτικών ουσιών, όπως τα αμινοξέα. Αυτά τα πιθανά τρωτά σημεία θα μπορούσαν να οδηγήσουν επίσης σε θεραπείες.
Αλλά αυτές οι προσεγγίσεις είναι ακόμα πειραματικές και δεν γνωρίζουμε ακόμα αν οι θεραπείες που λιμοκτονούν τα καρκινικά κύτταρα είναι ασφαλής ή εάν λειτουργούν.
Δεν είναι σίγουρα λόγος για τους ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο να προσπαθήσουν να το κάνουν μόνοι τους, δηλαδή να περιορίσουν τη διατροφή τους κατά τη διάρκεια της θεραπείας το οποίο σύμφωνα με τα προηγούμενα, θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο.
Εάν η ζάχαρη δεν προκαλεί καρκίνο, τότε γιατί να ανησυχούμε;
Η μείωση της ζάχαρης δεν βοηθά στη θεραπεία του καρκίνου και η ζάχαρη δεν προκαλεί άμεσα καρκίνο. Γιατί λοιπόν ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να περιορίσουν τα ζαχαρούχα τρόφιμα στις συμβουλές διατροφής;
Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει ένας έμμεσος δεσμός μεταξύ του κινδύνου καρκίνου και της ζάχαρης. Η κατανάλωση πολλής ζάχαρης με την πάροδο του χρόνου μπορεί να σας οδηγήσει σε αύξηση βάρους και με βάση ισχυρά επιστημονικά στοιχεία, σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα αυξάνεται ο κίνδυνος για 13 διαφορετικούς τύπους καρκίνου. Στην πραγματικότητα, η παχυσαρκία είναι η μόνη μεγαλύτερη προβλέψιμη αιτία του καρκίνου μετά το κάπνισμα.
Η προστιθέμενη ζάχαρη είναι αυτή που ενδιαφέρει κυρίως για την αύξηση του σωματικού βάρους, και όχι αυτή που απαντάται φυσιολογικά σε τρόφιμα όπως φρούτα και γάλα ή υγιεινά αμυλώδη τρόφιμα, όπως τα ολικής αλέσεως και τα όσπρια (τα οποία οι άνθρωποι πρέπει να τρώνε περισσότερο).
Ενώ τα τρόφιμα όπως τα φρούτα, το γάλα και τα υγιή αμυλώδη τρόφιμα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, έχουν και άλλα σημαντικά διατροφικά οφέλη. Πρέπει όλοι να τρώμε περισσότερα ολόκληρα φρούτα, λαχανικά, ολικής αλέσεως και όσπρια καθώς αυτά τα θρεπτικά τρόφιμα είναι επίσης υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες.Αυτό όχι μόνο βοηθά το σώμα σας να αφομοιώσει τη φυσική ζάχαρη πιο αργά (που σας βοηθάει να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος), μειώνει επίσης τον κίνδυνο καρκίνου του εντέρου.
Πώς μπορώ να μειώσω την προστιθέμενη ζάχαρη;
Ο ευκολότερος τρόπος για να μειώσετε την προστιθέμενη ζάχαρη είναι να μειώσετε τα ζαχαρούχα ποτά.
Τα περισσότερα ζαχαρούχα ποτά, όπως τα ανθρακούχα ποτά και τα ενεργειακά ποτά, περιέχουν περισσότερο από την συνιστώμενη ημερήσια μέγιστη ποσότητα προστιθέμενης ζάχαρης σε μία μόνο δόση. Και ενώ αυτές οι επιπλέον θερμίδες αυξάνουν το βάρος, δεν προσφέρουν άλλα διατροφικά οφέλη.
Άλλα ζαχαρούχα τρόφιμα είναι τα γλυκά, η σοκολάτα, τα κέικ και τα μπισκότα. Επίσης μερικά τρόφιμα που έχουν κρυφές υψηλές ποσότητες προστιθέμενης ζάχαρης μπορεί να σας εκπλήξουν. Ορισμένα δημητριακά για πρωινό, έτοιμα γεύματα (συμπεριλαμβανομένων των «υγιεινών»), σάλτσες ζυμαρικών και γιαούρτια μπορεί να έχουν απίστευτες ποσότητες προστιθέμενης ζάχαρης. Η ανάγνωση των διατροφικών πληροφοριακών ετικετών και ο έλεγχος της λίστας συστατικών μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε επιλογές τροφών με χαμηλότερη ζάχαρη.
Ένας άλλος τομέας που είναι σημαντικός είναι η μείωση της ποσότητας ζάχαρης στα είδη τροφίμων που είναι πολύ δημοφιλή στα παιδιά.
Πηγή: http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2017/05/15/sugar-and-cancer-what-you-need-to-know/
