Συχνές ερωτήσεις

Η ιατρική ομάδα του Κέντρου Ειδικών Θεραπειών (ΚΕΘ) του Ογκολογικού Νοσοκομείου Παίδων «Ελπίδα», με επικεφαλής τον Αναπληρωτή Καθηγητή Παιδιατρικής Αιματολογίας – Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνη Καττάμη, απαντά σε συχνές ερωτήσεις σχετικά με τον παιδικό καρκίνο και τη θεραπεία του.

Ερωτήσεις για τον παιδικό καρκίνο

Γιατί η ηλικία αιχμής εκδήλωσης του παιδικού καρκίνου είναι μεταξύ 2 και 4 ετών;
Γιατί συχνά προέρχονται από αλλοιώσεις αρχέγονων προγονικών κυττάρων στην πρώιμη φάση πολλαπλασιασμού και διαφοροποίησης τους (συχνά και κατά την εγκυμοσύνη).

Όσο πιο μικρό είναι το παιδί που θα εκδηλώσει κακόηθες νόσημα τόσο το καλύτερο ή χειρότερο; Ή δεν παίζει ρόλο η ηλικία;
Εξαρτάται από το νόσημα. Για τη λευχαιμία, η μικρή ηλικία είναι συνήθως καλύτερος προγνωστικός δείκτης.

Ένα παιδί που έχει νοσήσει στη ζωή του με παιδικό καρκίνο έχει πιο αυξημένες πιθανότητες τα παιδιά του να νοσήσουν από παιδικό καρκίνο;
Χωρίς να μπορεί να προσδιορισθεί απόλυτα, φαίνεται πως ναι. Αν και οι πιθανότητες παραμένουν πολύ μικρές.

Μπορεί να νοσήσουν με το ίδιο νόσημα δύο αδέρφια; Ποιες είναι οι πιθανότητες;
Ιδιαίτερο κίνδυνο παρουσιάζουν βασικά το μονοωογενή δίδυμα αδέλφια, που ανάλογα με τον τύπο καρκίνου οι πιθανότητες μπορεί να είναι και έως 30%-50%.

Γιατί τα παιδιά έχουν πιο υψηλά ποσοστά ίασης από τον καρκίνο απ’ ό,τι οι ενήλικες;
Η καρκινογένεση στα παιδιά οφείλεται κατά κανόνα σε διαφορετικούς παθογενετικούς μηχανισμούς από ό,τι στους ενήλικες, όπου κατά κανόνα είναι αποτέλεσμα συσσωρευτικών βλαβών. Άρα, παρόλο ότι ο τύπος του καρκίνου μπορεί να είναι ο ίδιος, ο τρόπος ανάπτυξης του και η απάντηση στη θεραπεία διαφέρει. Επιπλέον, τα παιδιά είναι πιο ανθεκτικά στις τοξικές επιδράσεις της θεραπείας, με αποτέλεσμα να έχουν και μεγαλύτερες αντοχές και μικρότερη τοξικότητα.

Ερωτήσεις για τις θεραπείες

Οι θεραπείες για την αντιμετώπιση του παιδικού καρκίνου είναι σήμερα λιγότερο τοξικές από όσο ήταν παρελθόν;
Η προσπάθεια στην παιδιατρική ογκολογία είναι να μειωθεί η ένταση των χημειοθεραπειών, όπου είναι εφικτό. Ταυτόχρονα, έχει βελτιωθεί σημαντικά και η υποστηρικτική θεραπεία, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις.

Ποιες είναι οι νέες θεραπείες που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση του παιδικού καρκίνου; Ποια είναι η διαφορά τους από τις παλιές;
Οι νεώτερες θεραπείες είναι είτε βελτιώσεις προηγούμενων φαρμάκων (π.χ. ούτως ώστε να έχουν λιγότερε παρενέργειες ή μεγαλύτερο χρόνο δράσης στο σώμα του ασθενούς) είτε ανήκουν στην κατηγορία των στοχευμένων θεραπειών. Οι στοχευμένες θεραπείες επιδρούν σε συγκεκριμένα μονοπάτια στον πολλαπλασιασμό των κυττάρων, τα οποία όμως είναι ενεργά κυρίως στα καρκινικά κύτταρα. Έτσι, ενώ η κλασική χημειοθεραπεία καταστρέφει όλα τα κύτταρα (καλά και κακά) που πολλαπλασιάζονται, οι στοχευμένες θεραπείες καταστρέφουν βασικά τα καρκινικά κύτταρα. Επίσης, στις νεότερες θεραπείες συγκαταλέγονται και φάρμακα που ενισχύουν, συνεργάζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς και οδηγούν το ίδιο το σώμα του ασθενούς να αντιμετωπίσει τον καρκίνο.

Ένα παιδί με πλήρη ίαση θα έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις από τις θεραπείες που έκανε; Και αν ναι, ποιες είναι αυτές;
Μπορεί και πάντα ανάλογα με το νόσημα και το είδος της θεραπείας. Μακροχρόνιες επιπτώσεις περιλαμβάνουν:
– Δυσλειτουργία οργάνων (π.χ. νεφροί, ήπαρ, καρδιά, βαρηκοΐα, διαταραχές όρασης)
– Ενδοκρινολογικές διαταραχές (π.χ. καθυστέρηση ανάπτυξης, υποθυρεοειδισμός, οστεοπόρωση, μεταβολικό σύνδρομο, υπογονιμότητα)
– Νοητική έκπτωση / μαθησιακές δυσκολίες (ιδίως σε ασθενείς που έλαβαν ακτινοβολία κρανίου)
– Ανάπτυξη δεύτερων νεοπλασιών

Γιατί ένα παιδί ακολουθεί διαφορετική θεραπεία από ένα άλλο παιδί με το ίδιο νόσημα;
Γιατί κάθε τύπος καρκίνου έχει διαφορετικές υποτάξεις ή και στάδια, ανάλογα με την ύπαρξη προγνωστικών παραγόντων ή και του βαθμού εξάπλωσης του καρκίνου τη στιγμή της διάγνωσης.

Στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται οι ίδιες θεραπείες με αυτές που χρησιμοποιούν στο εξωτερικό;
Όλες οι κλασσικές θεραπείες με καταξιωμένη αξία μπορούν και χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα. Ανάγκη για θεραπεία σε κέντρα αναφοράς κυρίως της Ευρώπης υπάρχει μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις και κατά κανόνα για εξειδικευμένες χειρουργικές επεμβάσεις ή ακτινοθεραπεία.