Ερευνητές από το Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Ερευνών του Bellvitge (IDIBELL), με επικεφαλής την Δρ. Mariona Graupera, έκαναν γνωστό ότι υπάρχει ενδεχόμενο θεραπευτικό όφελος από έναν επιλεκτικό αναστολέα της ΡΙ3-κινάσης (PI3K) πρωτεΐνης στην αντιμετώπιση των παγκρεατικών νευροενδοκρινών όγκων (PanNETs). Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Clinical Cancer Research, βάζει ένα λιθαράκι παραπάνω στην κατανόηση του ρόλου της σηματοδότησης της ΡΙ3Κ στον καρκίνο και ανοίγει νέες ευκαιρίες θεραπείας αυτής αλλά και άλλων μορφών καρκίνου.
«Οι νευροενδοκρινείς όγκοι αποτελούν μία ετερογενή ομάδα νεοπλασμάτων που προέρχονται από τα νευροενδοκρινή κύτταρα. Οι παγκρεατικοί νευροενδοκρινείς όγκοι, που συχνά αναφέρονται ως “όγκοι κυττάρων των νησιδίων” και αντιπροσωπεύουν περίπου το 2% των νέων περιστατικών καρκίνου του παγκρέατος, είναι μια μορφή καρκίνου που προκύπτει στα παγκρεατικά κύτταρα που ελευθερώνουν ορμόνες. Η επιλογή του θεραπευτικού πλάνου εξαρτάται από τον τύπο του καρκινικού κυττάρου, τον εντοπισμό του όγκου μέσα στο πάγκρεας και την έκταση της νόσου, δεδομένου ότι παρά την πρόοδο της τεχνολογίας και της επιστήμης περίπου το 70% των όγκων αυτών έχουν κάνει μετάσταση σε άλλα όργανα του σώματος (λεμφαδένες, ήπαρ κλπ)», μας ενημερώνει ο γενικός χειρουργός και εξειδικευμένος στη χειρουργική ογκολογία και προηγμένη λαπαροσκοπική χειρουργική Δρ. Εμμανουήλ Ζαχαράκης – Διευθυντής Χειρουργικής Ανωτέρου Πεπτικού, Κλινική ΙΑΣΩ General (Αθήνα) & Συνεργάτης Κλινικής ‘Άγιος Λουκάς’ (Θεσ/νίκη) – Επ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Imperial College London.
Όσον αφορά στη φαρμακευτική αντιμετώπιση της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου, κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 2 δεκαετιών λίγες ήταν οι αποτελεσματικές θεραπείες που βρέθηκαν, καθώς η ετερογένεια των PanNETs περιπλέκει το σχεδιασμό στοχευμένων θεραπειών.
Είναι γνωστό ότι οι μεταλλάξεις στο σηματοδοτικό μονοπάτι της πρωτεΐνης ΡΙ3Κ συμβαίνουν στο 16% των ασθενών με PanNETs. Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές αξιολόγησαν τη συχνότητα της ενεργοποίησης του μονοπατιού ΡΙ3Κ σε 40 ανθρώπινα καρκινικά δείγματα και σε ένα μοντέλο ποντικού με PanNETs, και διερευνήθηκε η θεραπευτική αποτελεσματικότητα της αναστολής αυτής της οδού σε ποντίκια, χρησιμοποιώντας γενικούς και ειδικούς αναστολείς της ισομορφής της ΡΙ3Κ.
Η ομάδα της Δρ. Graupera διαπίστωσε ότι τόσο η γενετική όσο και η φαρμακολογική αναστολή μίας μόνο συγκεκριμένης ισομορφής της ΡΙ3Κ, που ονομάζεται ρ110α, είναι αρκετή για να προκαλέσει τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων και συμβατή με την ανάπτυξη αγγείων που αναστέλλει την εξέλιξη του καρκινικού όγκου και τη μετάσταση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, δεδομένου ότι οι εκλεκτικοί αναστολείς της ισομορφής είναι πιθανό να παρουσιάζουν χαμηλότερη τοξικότητα σε σύγκριση με τους γενικούς αναστολείς, και ως εκ τούτου μπορεί να είναι ανεκτές υψηλότερες δόσεις φαρμάκων που είναι ικανές να επιτύχουν την πλήρη αναστολή της οδού.
Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν όχι μόνο υποσχόμενα για μια νέα στοχευμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση αυτής της κακοήθειας, καθώς οι αναστολείς της PI3K χρησιμοποιούνται ήδη στην κλινική πρακτική, αλλά ενδεχομένως να αποκαλύψουν μια νέα λειτουργία της κινάσης ΡΙ3Κ στη βιολογία του καρκίνου μέσω του ρόλου της στην προώθηση της μετάστασης. Η ερευνητική ομάδα θα εστιάσει τώρα στη σύγκριση της αποτελεσματικότητας αυτής της θεραπείας με άλλες στοχευμένες θεραπείες σε ασθενείς με μεταλλάξεις ΡΙ3Κ.
«Οι εξελίξεις στην ανακάλυψη νέων μοριακών θεραπειών είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές. Πέραν αυτών η χειρουργική εκτομή του όγκου σε υγιή όρια αποτελεί τη μόνη ριζική θεραπευτική προσέγγιση, σε αρχικού σταδίου παγκρεατικούς νευροενδοκρινείς όγκους. Όταν όμως έχει ήδη προκύψει μεταστατική νόσος η χειρουργική επέμβαση δεν αποτελεί απόλυτη λύση. Ο συνδυασμός της χειρουργικής εκτομής του πρωτοπαθούς όγκου και των δευτεροπαθών βλαβών και της συστηματικής φαρμακευτικής αγωγής αποτελεί την ενδεδειγμένη επιλογή προκειμένου οι ασθενείς να έχουν καλύτερη πρόγνωση», σημειώνει ο Δρ. Ζαχαράκης.
