Η λευχαιμία στα παιδιά

Μετά τη διάγνωση της Νεφέλης, αναζήτησα πληροφορίες για τη λευχαιμία, τα συμπτώματα, τη θεραπεία, τις παρενέργειες, τη συνέχεια. Από τα πιο κατανοητά και απλά κείμενα που διάβασα είναι οι πληροφορίες από το Επιστημονικό Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας (www.idelhema.gr).

Η λευχαιμία είναι πιο συχνή μορφή κακοήθειας (καρκίνου) στα παιδιά. Μπορεί να διαγνωστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και συνήθως εμφανίζεται σε παιδιά ηλικίας 2-6 χρονών και είναι λίγο συχνότερη στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια στη λευκή φυλή.
Η λευχαιμία αναπτύσσεται στο μυελό των οστών, όπου παράγονται οι 3 αιμοποιητικές σειρές: τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα λευκά και τα αιμοπετάλια.
Όταν ένα παιδί έχει λευχαιμία, ο μυελός των οστών, αρχίζει να παράγει λευκά αιμοσφαίρια που δεν ωριμάζουν φυσιολογικά και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Τα μη φυσιολογικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα και δεν μπορούν να διαδραματίσουν τις φυσιολογικές τους λειτουργίες. Όταν τα άωρα λευκά αιμοσφαίρια, που ονομάζονται βλάστες, αρχίζουν να υπερτερούν εις βάρος των φυσιολογικών κυττάρων στο μυελό των οστών, το παιδί εκδηλώνει τα συμπτώματα της λευχαιμίας (λοιμώξεις, αναιμία, αιμορραγίες κ.ά.).

Οι τύποι λευχαιμίας

Η Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία (ΟΛΛ)
Είναι η πιο συχνή κακοήθεια στην παιδική ηλικία. Αποτελεί το 1/3 περίπου του παιδικού καρκίνου και το 75%-80% του συνόλου των περιπτώσεων λευχαιμίας στα παιδιά. Στην ΟΛΛ ο μυελός των οστών παράγει λεμφοκύτταρα (υποομάδα των λευκών αιμοσφαιρίων) που δεν ωριμάζουν σωστά. Τα λεμφοκύτταρα καταλαμβάνουν χώρο εις βάρος των φυσιολογικών κυττάρων, δεν μπορούν να καταπολεμήσουν τις λοιμώξεις, ενώ σε μερικές περιπτώσεις , προσβάλλουν επίσης τον εγκέφαλο, το νωτιαίο μυελό κι άλλα όργανα.

Η Οξεία Μυελογενής ή Μυελοβλαστική Λευχαιμία (ΟΜΛ)
Αποτελεί το 20% περίπου των περιπτώσεων της λευχαιμίας στα παιδιά. Στην ΟΜΛ παράγεται υπερβολικός αριθμός κοκκιοκυττάρων (υποομάδα λευκών αιμοσφαιρίων), των οποίων ο ρόλος φυσιολογικά είναι καταπολέμηση των μικροβιακών λοιμώξεων. Ο μυελός των οστών παράγει περισσότερα τέτοια κύτταρα τα οποία δεν ωριμάζουν φυσιολογικά (άωρα κύτταρα, βλάστες), πολλαπλασιάζονται εις βάρος των φυσιολογικών κυττάρων και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις λοιμώξεις.
Παιδιά με συγκεκριμένα γενετικά σύνδρομα, περιλαμβανομένων και της αναιμίας FANCONI, το σύνδρομο BLOOM, το σύνδρομο KOSTMANN και το σύνδρομο DOWN, βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μυελογενή λευχαιμία σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά.

Η Χρόνια Μυελογενής Λευχαιμία (ΧΜΛ)
Όχι πολύ συχνή στην παιδική ηλικία. Στους ασθενείς με ΧΜΛ παρατηρείται μια συγκεκριμένη χρωμοσωμική ανωμαλία, στην οποία μέρος του χρωμοσώματος 9 αποσπάται και συνδέεται με το χρωμόσωμα 22, με επακόλουθο την ανταλλαγή γενετικού υλικού μεταξύ των δύο αυτών χρωμοσωμάτων.

Τι προκαλεί λευχαιμία στα παιδιά;
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι γνωστή η αιτία που προκαλεί τη νόσο, η οποία χαρακτηρίζεται από επίκτητες διαταραχές του γενετικού υλικού. Αυτό σημαίνει ότι γονιδιακές μεταλλάξεις και ανωμαλίες χρωμοσωμάτων στη λευχαιμία εμφανίζονται ΤΥΧΑΙΑ και ΔΕΝ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ σε άλλα κύτταρα του οργανισμού.
Η πλειοψηφία των ασθενών με ΟΛΛ αναπτύσσουν τη νόσο χωρίς προηγούμενη έκθεση σε γνωστούς λευχαιμιογόνους παράγοντες όπως είναι η ραδιενέργεια. Παράγοντες όπως η έκθεση σε ορισμένους ιούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες, χημικές ουσίες και διάφορες λοιμώξεις έχουν συσχετιστεί με βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά κανένας από αυτούς τους παράγοντες δεν έχει τεκμηριωθεί να αποτελεί σαφή αιτία ανάπτυξης στα παιδιά.
Παιδιά με διάφορα σπάνια σύνδρομα ανοσοανεπάρκειας, όπως είναι η αταξία-τηλεαγγειακτασία, το σύνδρομο Wiskott Aldrich, το σύνδρομο Chediak-Higashi και η αναιμία Fanconi, αλλά και συχνότερα γενετικά σύνδρομα, όπως το σύνδρομο Down, έχουν αυξημένη επίπτωση ΟΛΛ.

Ποια είναι τα συμπτώματα της λευχαιμίας;
Όταν εμφανίζεται η λευχαιμία, τα μη-φυσιολογικά λευκά αιμοσφαίρια (οι βλάστες), αρχίζουν να αναπαράγονται με ταχείς ρυθμούς και υπερισχύουν των υγιών κυττάρων. Κάθε παιδί μπορεί να έχει διαφορετική εμπειρία από κάθε σύμπτωμα. Τα παρακάτω είναι όμως τα πιο συχνά συμπτώματα:
• Αναιμία
• Αιμορραγία και/ή εκχυμώσεις (μώλωπες)
• Υποτροπιάζουσες Λοιμώξεις
Το παιδί με λευχαιμία συχνά έχει συμπτώματα λοίμωξης, όπως πυρετό, ρινική καταρροή και βήχα, καθώς και ιογενείς ή μικροβιακές λοιμώξεις .
• Πόνος στα οστά και στις αρθρώσεις
• Πόνος στην κοιλιά
• Διογκωμένοι λεμφαδένες
• Δύσπνοια
Στην ΟΛΛ αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά μέσα σε ημέρες ή εβδομάδες.
Τα συμπτώματα της λευχαιμίας μπορεί να έχουν κοινά χαρακτηριστικά με άλλες αιματολογικές διαταραχές ή ιατρικά προβλήματα. Είναι κοινά συμπτώματα της νόσου αλλά δεν περιλαμβάνουν όλα τα πιθανά συμπτώματα.
Κάθε παιδί μπορεί να έχει συνδυασμό διαφορετικών συμπτωμάτων στη διάγνωση της νόσου.

M.K.