Στο Αμφιθέατρο “Α. Αργυριάδης” του Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 5 Οκτωβρίου η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Αναπληρωτή Καθηγητή Πολιτικής Υγείας Κυριάκου Σουλιώτη: «Η Κλινική Έρευνα ως προτεραιότητα της πολιτικής υγείας και ως μοχλός ανάπτυξης στην Ελλάδα». Το βιβλίο παρουσίασαν οι Μελέτιος – Αθανάσιος Δημόπουλος, Πρύτανης ΕΚΠΑ, Κωνσταντίνος Συρίγος, Καθηγητής Παθολογίας και Ογκολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Βασίλης Κοντοζαμάνης, Επιστημονικός Υπεύθυνος, Παρατηρητήριο Κλινικών Μελετών ΙΟΒΕ, Ευγενία Φούζα, Αναπληρώτρια Διευθύντρια, Διεύθυνση Φαρμακευτικών Μελετών και Έρευνας ΕΟΦ, και Σπύρος Φιλιώτης, Αντιπρόεδρος και Υπεύθυνος Κλινικής Έρευνας ΣΦΕΕ, ενώ τον συντονισμό της παρουσίασης είχε ο Γιάννης Τούντας, Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ και πρώην πρόεδρος ΕΟΦ.
Έναυσμα για τη συγγραφή του βιβλίου ήταν η συμμετοχή του συγγραφέα ως μέλους στην Εθνική Επιτροπή Δεοντολογίας την περίοδο 2010-2013, υπό την προεδρία του αείμνηστου καθηγητή και πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνου Δημόπουλου, στον οποίο ο συγγραφέας αφιέρωσε την έκδοση. Όπως ανέφερε ο κ. Σουλιώτης “η προεδρία του Κωνσταντίνου Δημόπουλου στην Επιτροπή Δεοντολογίας για τις Κλινικές Μελέτες σηματοδότησε τη διαμόρφωση ενός νέου τοπίου στην Κλινική Έρευνα στη χώρα, αφήνοντας μια σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον τους”. Είναι χαρακτηριστικό ότι την παραπάνω περίοδο εγκρίθηκαν πάνω από 500 μελέτες με άμεσο οικονομικό όφελος πάνω από 135€ εκ.
Κατά την παρουσίαση, όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν ότι η κλινική έρευνα είναι εξαιρετικά κρίσιμο να ενδυναμωθεί στην Ελλάδα καθώς συνεπάγεται πολλαπλασιαστικά οφέλη για όλους, για τη χώρα, την οικονομία, την απασχόληση αλλά, όπως τόνισε στην εισαγωγή του και ο συντονιστής της παρουσίασης κ. Τούντας, και “για την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες και την ανάπτυξη του επιστημονικού και ερευνητικού προσωπικού στην Ελλάδα”.
Ειδικότερα, ο πρύτανης του ΕΚΠΑ κ. Δημόπουλος υπογράμμισε ότι “η ελληνική πολιτεία πρέπει να διευκολύνει τη διαδικασία διενέργειας κλινικής έρευνας αλλά και να στηριχθεί από τα Πανεπιστήμια, τις Ιατρικές Σχολές και τη φαρμακοβιομηχανία καθώς συμβάλλει στην καλύτερη επιβίωση των ασθενών μέσω καινοτόμων φαρμάκων και δημιουργεί ευκαιρίες θέσεων εργασίας και ανάπτυξης”.
Από την πλευρά του, ο κ. Συρίγος τόνισε τη σημασία του έργου ως “απλού και πρακτικού εργαλείου” για τη χάραξη ουσιαστικής πολιτικής στο πεδίο της κλινικής έρευνας, η οποία όπως υπογράμμισε άλλαξε μετά τη θητεία της Επιτροπής υπό την προεδρία του Κωνσταντίνου Δημόπουλου, τόσο πολύ ώστε η κλινική έρευνα να διακρίνεται πλέον σε “κλινική έρευνα πριν και μετά τον Κώστα Δημόπουλο”.
Προσυπογράφοντας τη σημασία της κατάλληλης ηγεσίας, όπως την περίοδο 2010-2013, ο κ. Κοντοζαμάνης στάθηκε ιδιαίτερα στα προβλήματα που ανακύπτουν στην πράξη και τα οποία η εκάστοτε ηγεσία καλείται με αποφασιστικότητα να ξεπεράσει, κυρίως γραφειοκρατικά και ενημέρωσης, ώστε να ενισχυθούν σημαντικά οι κλινικές μελέτες στη χώρα, ιδίως οι μελέτες Φάσης Ι και ΙΙ και οι μελέτες σε ιατροτεχνολογικά προϊόντα, στις οποίες η χώρα μας υστερεί. Μια τέτοια ανάπτυξη των κλινικών μελετών θα προσέφερε μια πραγματική “ανάσα” και στην εθνική οικονομία, καθώς, όπως τόνισε, “σύμφωνα με μελέτες του ΙΟΒΕ κάθε νέα κλινική μελέτη μπορεί να συμβάλλει έως και 500.000€ στο ΑΕΠ της χώρας”.
Στις γραφειοκρατικές προκλήσεις αλλά και σε εκείνες που δημιουργούνται από έλλειμμα τεχνικών υποδομών και ανθρώπινου δυναμικού και καθυστερούν την απορρόφηση κονδυλίων για κλινικές μελέτες από τη χώρα αναφέρθηκε και η εκπρόσωπος του ΕΟΦ, κα Φούζα, η οποία ενέπνευσε αισιοδοξία με την αναφορά της στις πρωτοβουλίες του ΕΟΦ για τη ρύθμιση του πλαισίου λειτουργίας των CRO και την ανάπτυξη εθνικού μητρώου κλινικών μελετών, πρωτοβουλίες που αναμένεται να κάνουν τη χώρα πιο “ανταγωνιστική” σε παγκόσμια κλίμακα.
Αρωγός στις προσπάθειες αυτές θα είναι και η φαρμακοβιομηχανία, όπως τόνισε στην ομιλία του ο κ. Φιλιώτης, ο οποίος εστίασε σε τρεις κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας μιας χώρας στην προσέλκυση κλινικών μελετών σε διεθνές επίπεδο: ποιότητα, ταχύτητα και ανταγωνιστική τιμή. Με δεδομένη την ιδιαίτερα υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών κλινικής έρευνας στην Ελλάδα, λόγω των εξαιρετικών ερευνητών, και τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει για τη διαμόρφωση ενός ανταγωνιστικού περιβάλλοντος σε επίπεδο τιμών, είναι κρίσιμο να ενισχυθεί πλέον η ταχύτητα. Όπως τόνισε, “η περίοδος 2010-2013, όπως φαίνεται και μέσα από το βιβλίο μπορεί να αποτελέσει το παράδειγμα για να προχωρήσουμε με επιτυχία και να δουλέψουμε όλοι μαζί για ένα αποτέλεσμα που όλοι επιθυμούμε και για το οποίο αγωνιζόμαστε”.
Κλείνοντας, ο κ. Σουλιώτης αναφέρθηκε στη νέα πραγματικότητα η οποία έχει διαμορφωθεί στο πεδίο των κλινικών μελετών διεθνώς, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι “την ίδια στιγμή που εμείς “παλεύουμε” να απλοποιήσουμε το θεσμικό μας πλαίσιο, άλλες χώρες, σχετικά νέες στον χώρο αυτό, έχουν προχωρήσει περαιτέρω προσφέροντας σημαντικά κίνητρα προσέλκυσης κλινικών μελετών και οδηγώντας σε αυτό το οποίο στο βιβλίο αποκαλείται “παγκοσμιοποίηση της κλινικής έρευνας”. Και κατέληξε λέγοντας: “Για να μπορέσουμε σε αυτό το νέο περιβάλλον να είμαστε ανταγωνιστικοί, είναι αναγκαία, πέρα από τη θέσπιση κινήτρων και την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, η δημιουργία ειδικού συντονιστικού κέντρου με τη συμμετοχή εκπροσώπων ασθενών και, σε κάθε περίπτωση, η ένταξη της κλινικής έρευνας στις προτεραιότητες της πολιτικής υγείας στη χώρα”.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράστηκαν από τον συγγραφέα στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μεσογαίας & Λαυρεωτικής Νικόλαο, Πρόεδρο του Κέντρου Βιοϊατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας για τις Κλινικές Μελέτες, ο οποίος υπογράφει το επίμετρο του βιβλίου και ο οποίος ως μέλος της Επιτροπής την περίοδο 2010- 2013 “αποτέλεσε τη δικλείδα ασφαλείας για την τήρηση των ισορροπιών μεταξύ της ενδυνάμωσης των κλινικών μελετών και της τήρησης των αυστηρών κανόνων της ηθικής και δεοντολογίας στην πράξη”. Επίσης, ο συγγραφέας έκανε ιδιαίτερη αναφορά στον πρώην πρόεδρο του ΕΟΦ, καθηγητή Γιάννη Τούντα, υπογραμμίζοντας τη “σημαντική συμβολή του στην ενίσχυση της κλινικής έρευνας στη χώρα την περίοδο 2010-2013”.
Το βιβλίο παραθέτει βέλτιστες πρακτικές και τάσεις από το διεθνές περιβάλλον και αναλύει το έργο της Εθνικής Επιτροπής Δεοντολογίας για τις Κλινικές Μελέτες την περίοδο 2010-2013, με στόχο την κινητοποίηση των μηχανισμών λήψης απόφασης στην κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας στην προσέλκυση κλινικών μελετών, προς όφελος των ασθενών, των πολιτών και της οικονομίας στο σύνολό της.
